DOĞALGAZ DAĞITIM ŞİRKETLERİNİN SÖZLEŞME YAPMA ZORUNLULUĞU?


Av. Zeki Baydar

Av. Zeki Baydar

18 Ekim 2014, 15:59

19.Yüzyıldaki ekonomik ve sosyolojik gelişmeler ile Felsefi liberalizm anlayışı, Devletlerin Niteliklerinin değişmesine de sebep olmuş; Devletin çeşitli alanlara eski anlayışa göre, birey yönünde farklı tavır almalarına sebep olmuştur. Dolayısıyla, Devletin para, hizmet, servet ve mal mübadelesi gibi iş ve çalışma hayatına daha fazla müdahale etme sonucunu doğurmuştur.

            Sözleşme Kurma Zorunluluğu Ne Demektir?

            Sözleşme Kurma zorunluluğu konusunda, çeşitli tanımlar vardır. Özetle; Sözleşme Kurma Zorunluluğu, bir kişinin talep etmesi halinde piyasaya hakim durumda bulunan kişiden istenen sözleşmeyi yapması Yükümlülüğünü ifade eder. Sözleşme yapılması isteminde bulunan kişiye, HAK SAHİBİ, Sözleşme yapılması istenilen kişiye de, YÜKÜMLÜ denir.

            Sözleşme Yapma Zorunluluğu Hangi Nedenlerden Doğmuştur?

            Çağımızda, büyük Ticari işletmelerin ve/veya kartellerin sade bir Hukuk öznesine göre, çok büyük bir gücü elinde bulundurdukları tartışmasıdır. Böyle bir gücü elinde bulunduran yükümlülerin(=Doğalgaz Dağıtım Şirketlerinin)  gücünü kötüye kullanmasını engellemektir. Başka bir deyişle, piyasaya hakim durumda bulunan ve belli bir mal veya hizmeti sağlayan işletme Tekel durumda ise, sahibi olduğu gücü her zaman kontrollü ve objektif kullanmayabilir. Bireylerin ihtiyacı olan mal ve hizmetlerin verilmesi aşamasında bir dizi haksız anlaşmalar ve haksız rekabet ortamı yaratılabilir. Böyle bir durumda ise, Tüketicilerin yaşamsal ihtiyaçlarını sağlamaları güçleşebilir, hatta bu ihtiyaçların bedeli yüksek olabilir. İşte, Kanun Koyucular sözleşme yapma özgürlüğünü daraltan Hükümler vazederken, bir güç dengesi kurulmasını gözetmiştir.

            Sözleşme Zorunluluğu Hangi Hallerde Mümkündür?

            Sözleşme Yapma Zorunluluğu, Kanundan veya Sözleşmeden doğar. Sözleşmeden doğmasının en çarpıcı örneği, Ön Sözleşme yapmaktır. Sözleşme Yapma Zorunluluğu yapmak için başlıca iki ön koşul gerekmektedir. Bunlardan birincisi; Zaruri ve yaşamsal bir ihtiyaç için bireylerin hak sahibi olmasıdır. Başka bir deyişle kişilerin, ihtiyaç duyabileceği zaruri ve yaşamsal maddelerin sağlanması zorunluluğu bu kişileri hak sahibi yapar. İkincisi, Sözleşme yapılması istenilen tarafın, HAKİMdurumda olmasıdır.

            Hak Sahibinin Sözleşme Yapma Talebinin Reddedilmesinin Müeyyidesi Nedir?

            Bireylerin ihtiyacı olan mal ve hizmetlerin, tek işletme tarafından sağlanması durumunda, Tekel olmanın yarattığı güçle bu tür işletmeler, çoğu kez hakim durumunda olmanın da verdiği kuvvetle, hak sahibinin(= Doğalgaz Abonesi olmak isteyenin)  talebine karşılık Kanuna uymayan keyfi ve gereksiz belgeler istemek suretiyle işi geciktirir, ve/veya kabul edilmiş ve olağan hayatın akışına uygun olmayan sözleşme yapma şartları ve/veya genel işlem koşulları veya çerçeve anlaşmaları gibi bir dizi karmaşık metinleriimzalatmaya zorlar.

              Örneğin; Doğalgaz abonesi olmak isteyen, özellikle Yatay mülkiyet(= bahçeli ev) sahibi bir kişinin müracaatında doğalgaz şirketine talebini anlatması son derece güçtür. Doğalgaz şirketi genellikle, Dikey mülkiyet kavramı üzerine yoğunlaştığından, Kat irtifakı gibi bir dizi belge (Tapu) istemektedir. Tapu kaydında Bahçeli Kargir ev kaydı bulunan şahıs, Doğalgaz abonesi olmak isterse, kendisinden bir dizi gereksiz ve faydasız belgeler istenmektedir. Örneğin; Emlak Beyannamesinin hiçbir mantığı olamamasına rağmen böyle bir belgeyi getirme zorunluluğu aranmaktadır. Oysaki istemde bulunan hak sahibinin, Tapu kaydında zaten abone olmak istediği taşınmazın bahçeli kargir ev olduğu yazılıdır. İnat ve ısrarla ve Hukuka ve bir üst metin olan Yasaya aykırı olarak fuzuli belgeler istemek suretiyle Doğalgaz abonesi olmak isteyen kişinin, isteminin uzatılması veya geciktirilmesi mutat ve uygun olmayan bir davranıştır. Başka bir deyişle, bu tür bir yaklaşım hak sahibinin isteminin reddi sonucunu doğuran ve Kanunda belirtilen şartların dışına çıkılması anlamını tazammun etmektedir.4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanununu, tüketicilere gaz bağlama zorunluluğu getirmiştir. Piyasaya hakim durumda bulunan Doğalgaz dağıtım şirketi topluma yönelik bir icapta bulunduğundan bu icaba karşılık veren herkese eşit davranmakla yükümlüdür. Aksine davranış, yükümlülüğün ihlali ve doğruluk ve dürüstlük kurallarına aykırılık oluşturur.

            Keyfi Olarak Hak Sahibinin Talebinin Reddedilmesinin Hüküm ve Sonuçları Nelerdir?

            Genel Sözleşme kurma zorunluluğu hallerinde, yükümlü (= Doğalgaz Dağıtım Şirketi) hak sahibinin sözleşme yapma talebini kabul etmek zorundadır. Sözleşme yapma zorunluluğunun doğması için, yükümlünün kusuru şart değildir. Abone olmak için gereksiz ve faydasız belgeler istemek suretiyle hak sahibinin isteminin geciktirtilmesi ve/veya reddedilmesi halinde hak sahibi, Mahkeme Hükmü ilesözleşmenin kurulmasını talep edebilir. Böyle bir halde, doğal ikameden söz edilebilir. Böyle bir durumda sözleşme yapma zorunluluğu Mahkeme hükmü ile sağlanmış olur.

              Bunun yanında hak sahibi, gereksiz ve faydasız belgeler istenmek suretiyle, işinin geciktiğini ve/veya reddedildiğini ve normlara aykırı bir dizi davranışla, haksız bir muameleye uğratıldığını iddia ve ispat ederse, Tazminat talebinde bulunabilir. Hattahak sahibininbu yüzden kişilik hakları ihlal edilmiş ise, Mahkemeden sözleşmenin kurulmasını talep edebileceği gibi, sözleşme yapma talebini haksız yere reddedilmesi hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracağından, Maddi ve Manevi Tazminat davaları da açabilir. Diğer yandan hak sahibi, Rekabet Kurumu ve Doğalgaz Piyasası ile ilgili kurumlara başvurmak suretiyle haksız yere talebi reddedildiği için, reddeden yükümlünün toptan veya süreli bir para cezasına çarptırılması talebinde bulunabilir. 

Yorum Ekle
İsim
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.