Bilgisayarın çocuk üzerindeki etkileri neler?
Günümüz dünyasının en çok kullanılan araçlarından biri olan bilgisayarın, özellikle çocuklar üzerinde birçok yararlı etkisinin yanı sıra birçok ta olumsuz etkisinin olduğu ortaya çıktı. İşte çocukların bilgisayar kullanmasının yararları ve zararlerı şunlar?
1. Çocukların Bilgisayar Kullanmasının Yararları
Bilgisayar; çocukların yaşadıkları deneyimlerini yönlendirmelerine, hızlarını ayarlamalarına ve kendilerini rahat hissettikleri zorluk derecesini seçmelerine yardımcı olur.
Çocukların bilgi toplarken çeşitli becerilerini (okuma, yazma, seçme, sınıflandırma vb.) kullanmalarını sağlar. Bilgisayar çocuklar için çok etkileyici ve ilgi çekici olduğundan; tüm ilgilerini toplamalarını ve konsantre olmalarını sağlayabilir.
Çocuklar, bilgisayar konusunda bilgileri arttıkça, teknolojiye karşı daha olumlu bir tutum geliştireceklerdir. Bu da onların gelecek yaşamlarında önemli bir rol oynayacaktır.
İyi eğitim yazılımları; çocukların temel becerilerini -okuma, yazma gibi- geliştirmelerine yardımcı olmanın yanı sıra, daha üst düzeyde neden-sonuç ilişkisini anlamalarında, üst düzey problem çözme, yaratıcı düşünme gibi becerilerini geliştirmelerinde de etkili olabilir.
Bilgisayarlar özel durumu olan çocuklar için de yararlar sağlamaktadır. Bilgisayarların duyma, konuşma, motor gelişimi konularında sorunları olan çocuklar için oldukça yararlı olduğu gözlenmiştir. Bu tür çocuklar özellikle bilgisayarların; ihtiyaca göre hızının ve fonksiyonlarının ayarlanabilmesi, öğrenmesini bekleme konusunda sabırlı olması özelliklerinden yararlanırlar. Bilgisayarlar, bu tür çocukların kendilerine olan güven ve saygılarını geliştirir ve gerçek dünya ile bütünleşmelerini kolaylaştırır. (www.indianchild.com, 2002).
2. Çocukların Bilgisayar Kullanmasının Zararları
Bilgisayarların yetişkinler kadar, çocuklar üzerinde de etkileyici, kendine bağlayıcı bir etkisi vardır. Zaman zaman çocuklarımızın bilgisayar karşısında büyülenmiş gibi saatlerce durduklarını farkederiz. Bu gücün etkisini tam olarak bilemediğimiz için, bu sürede çocuğu gözlemek ve denetlemek gerekir. Aşağıda bilgisayardan kaynaklanabilecek bazı olumsuz durumlar verilmiştir:
Eğer bilgisayardaki yazılım programı (software) çocuğun yaşına uygun değilse, çocukları hayal kırıklığına uğratabilir ve bilgisayarın başarısızlıkla özdeşleşmesine yol açabilir.Yaşına uygun olmayan yazılım programlarını kullanan çocuklarda; şiddet kullanma, kaba bir dil kullanma, izlediği hızlı grafik ve animasyonlardan dolayı aşırı hareketlilik gibi etkiler görülebilir.
İnternet Kullanımı İle İlgili Aileler Ne Yapmalı?
Çocuğunuzun bilgisayar ve internetle olan ilişkisi, çağımızın gereği olarak, kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu nedenle hem kendinizi, hem de çocuğunuzu bilgisayar kullanımı konusunda disipline etmek ve yapılacakları planlamak gerekebilir. Çocuğunuz İnterneti Kullanmaya Başlamadan Önce sizler de İnternet hakkında bilgi edinmeye çalışınız. Bu konuda pek çok yayın bulabileceğiniz gibi, evinizde bilgisayar varsa, bilen birinin yardımı ile internetten de, internet kullanımı ile ilgili bilgi edinebilirsiniz. Böylece internete nasıl girileceği, nasıl bilgi aranacağı, neler yapılabileceği (sohbet odaları -chat rooms- , e-posta kullanımı gibi) konularında çocuğunuzla genel olarak konuşabilecek bilgiye sahip olabilirsiniz. Çocuğunuz internet konusunda sizden daha bilgili ise –ki çoğu ailede durum böyledir- yapacağınız bu ön çalışma, “güvenli internet kullanımı” konusunda çocuğunuzla konuşurken işinize yarayacaktır.
Bilgisayarı evinizin en çok kullanılan yerine (oturma odası, salon gibi çocuğunuzun bilgisayar kullanımını yönlendirebileceğiniz en uygun yere) yerleştiriniz. İnternet bağlantısını kurmadan önce bilgisayarın yerini belirleyip, gerekli hazırlıkları (bilgisayar masası, internet bağlantısı gibi) yapınız.
Çocuğunuzun uygunsuz sitelere girmesini engellemenin bir yolu olarak, internet kullanımını kontrol eden filtre programlarından birini bilgisayarınıza yükleyebilirsiniz. Bu programlar internet sitelerinde uygunsuz bazı kelimeleri oluşturan harfleri arayarak, bu harflerin biraraya geldiği sitelere ulaşımı engellerler. Ancak bu elemede tüm uygunsuz sitelere erişim engellenemediği gibi bazı gerekli siteler de filtreye takılabilmektedir.
Bilgisayarınızda bir filtre programının bulunması, çocuğunuzun internetteki etkinliklerine rehberlik etmeniz gerektiği gerçeğini değiştirmemektedir. Bu nedenle filtre programı kullanmak yerine, çocuğunuzu, birlikte belirlediğiniz amaçlar doğrultusunda internet kullanmaya yöneltebilirsiniz.
İnternetin sunduğu ve çocuğunuzun kullanabileceği iletişim araçlarını öğrenmeye çalışınız. Çocuğunuz bilgisayar başında zamanını, internette gezinmenin yanısıra, diğer insanlarla tartışmak, iletişim kurmak için de kullanabilir. Aile tarafından hazırlanmış kurallar çerçevesinde gerçekleştirildiği sürece bu iletişim, çocuk için güvenli ve eğlenceli olabilir.
Çocuğunuz Interneti Kullanırken Bilgisayarı evin kullanılan bir yerine yerleştirmek çok önemlidir. Böylece, çocuğunuzun internette neler yaptığını takip edebilmenin yanı sıra, bilgisayar dünyasına onunla birlikte girmeniz de mümkün olacaktır. Bu, çocuğunuzun doğru şeyi yapacağına güvenmediğiniz için değil, sizin tarafınızdan sağlanacak yol gösterme ve bilgilendirmeye ihtiyacı olacağı için gereklidir.
Çocuğunuzla birlikte internette gezinebilirsiniz. Bu size, çocuğunuzun ilgi alanlarını, kaygılarını ve düşünme biçimini anlamanıza yardımcı olacak bir pencere sunacaktır. Çocuğunuzla interneti kullanırken birlikte eğlenebilir ve nelerin yapılmasının uygun olduğunu ya da olmadığını nedenleri ile açıklama fırsatı bulabilirsiniz. Bu süre, çocuğunuza bekçilik yapacağınız, onu zorlayacağınız bir süre değil, birlikte eğlenceli ve verimli geçireceğiniz bir zaman dilimi olmalıdır. Güvenli Internet Kullanım Sağlayıcıları:
Filtreler, Anti-virüs Programları ve Kişisel Güvenlik Duvarları:
Filtreler: Filtreler çocukları internette yer alan bazı uygunsuz sitelerden korumak amacıyla hazırlanmış bilgisayar programlarıdır. Filtreler verilmiş kuralları ve yönergeleri izleyerek, belli kalıpları ararlar. Ancak filtre programları değerlendirme yapamaz, karar veremez, ahlaki kuralları uygulayamaz ve çocukların ihtiyaçlarını anlayamazlar. Sadece biraraya gelmiş harfler kombinasyonunu bulmak için siteleri tararlar, içeriği inceleyemezler. Örneğin uygunsuz bir resme içeriği ile ilgisiz bir isim verilmiş ise, resim filtreye takılmayacaktır. Sonuç olarak ahlak kavramının bilgisayarlar değil kişiler tarafından değerlendirilebileceğini söylemek mümkündür. Filtreler hakkında verilen bu bilgiler, uygulamada çok da verimli sonuç alınmadığını göstermektedir.
Anti-Virüs Programları: İnternetten gelebilecek tehlikelerden biri de virüslerdir. Virüsler bilgisayarınıza internet aracılığıyla, çoğunlukla elektronik posta ile gelen ek dosyalardan bulaşır. Virüs, çeşidine göre bilgisayarınızda farklı etkilere neden olabilir. Bazıları sadece bir mesaj bırakırken, bazıları bilgisayarınızdaki tüm sistemin yok olmasına yol açabilir. Hangi çeşit olursa olsun tüm virüsler, bilgisayarınızda çoğalarak diğer bilgisayarlara bulaşmak için programlanmıştır. Virüslerden korunmanın en temel yolu tanımadığınız kişilerden gelen mesajları ve eklerini açmamaktır. Ancak bu yöntem kökten bir çözüm olmayıp, sizi sadece haberleşme yoluyla bulaşabilecek virüslerden koruyacaktır.
Bu problemi çözmek için, son zamanlarda kullanıcıları virüslerden koruyacak pek çok anti-virüs paket program geliştirilmiştir.
Kişisel Güvenlik Duvarları:
Ayrıca kişisel güvenlik duvarları – personal firewalls- da paket olarak edinilen ve kullanıcıları sistemlerine girebilecek dış tehlikelerden ve saldırganlardan (hacker) koruyan programlardır. Uzun süreli bilgisayar kullanmak çocuklarda fiziksel problemlere yol açabilir. Bu problemlerin başında; göz rahatsızlıkları, radyasyonun olumsuz etkileri, duruşta ve iskelet yapısında bozukluklar gelmektedir. Özetle, bilgisayar ve internet kullanımının olumsuz etkilerini yok etmek için, ebeveynlerin yakın denetimi ve kontrollü yönlendirmesinin şart olduğu söylenebilir.
3. Çocukların Hayatında Bilgisayarların Yeri Ne Olmalıdır?
Bilgisayarların birçok yararları olduğu ve ebeveynler tarafından kullanımının denetlendiği düşünülürse, bu teknolojinin çocukların gelişiminde olumlu bir etkisi olduğu söylenebilir. Ancak bilgisayarların, çocuğun ihtiyaç duyacağı tüm deneyimleri sağlayamayacağı, aşırı kullanımı durumunda çocuğu sosyallikten uzaklaştırıp çevreden koparabileceği unutulmamalıdır.
“Bilgisayarın; resim, kum, su, kitap, yazma materyalleri gibi çocukluk döneminin vazgeçilmez materyallerinin sadece destekçisi” olduğu daima akılda tutulmalıdır. Başka bir deyişle, bilgisayar okuma, problem çözme ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmek için bir araçtır. Kum, yap boz ve boyama kalemleri ile yaşanan somut deneyimlere, bilgisayar değişik bir boyut katar. Yine de çocuğun bu deneyimleri akran ve arkadaşlarıyla yaşamasının önemi unutulmamalıdır. Gözlemlere göre çocuklar diğer oyunlar ve bilgisayar ile geçirecekleri zamanı anlık ilgilerine göre ayarlamaktadırlar. Küçük çocuklar genellikle bilgisayarın karşısında 15 dakikadan fazla oturmamakta, günde birkaç kezden fazla bu aktiviteleri Bu bilgilere dayanarak bilgisayarın akılcı bir biçimde kullanıldığı zaman çocuklar için yararlı olabileceği söylenebilir. Çocukları bilgisayar başındayken onlara yol gösteren, yardımcı olan veliler çocuklarının güvende olduğundan emin olabilirler.
ÇOCUK BİLGİSAYAR VE AİLE
Çocukların Evde Bilgisayar Kullanması ve Ailelerin Rolü
Ebeveynler çocuklarının genel gelişiminin her alanında olduğu gibi, bilgisayar becerileri edinmelerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Bilgisayar kullanımının artması yetişkinlerin rölünü bu anlamda değiştirmiştir. Öncelikle çocuğun nasıl bir bilgisayara sahip olacağı, bilgisayarın evin neresinde bulunacağı ve çocuğun bilgisayarı hangi sıklıkla ve amaçla kullanacağı konularına karar veren ailelerdir. Çocuğun kullanacağı yazılım, kılavuzlardan edinilen bilgilerin yanısıra aileler veya öğretmenler tarafından dikkatlice gözden geçirilmelidir. Bu anlamda ebeveynlerin çocuklarındaki gelişmeyi izleyerek, onların bilgisayarı keşfetmelerine yardımcı olmaları ve uygun zamanda daha üst düzey etkinliklere yönlendirmeleri gerekir. Ancak yetişkinlerin çocuğa bilgisayar konusunda yardım ederken aşırıya kaçmaması; yani öğretmenlerin ve ailelerin ancak“gerektiği” kadar yardım etmesi önerilmektedir. Bu konularda, yazılım programları yaşa ve gelişim düzeyine uygun seçildikleri durumlarda ebeveynler açısından büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
Çocukların Gelişimine Uygun Yazılım Programlarını Seçerken ev eşyaları, televizyon, elektronik eşyalar, okuldaki ve oynanan oyunlardaki kurallar; çocukların yetişkin bireyler olduklarında yeterli, etkili, mutlu, sorumlu ve duyarlı bireyler olmasını sağlamak üzere eğitimsel amaçlı olarak da kullanılmaktadır. Çocuklar için her obje gibi bilgisayarlar da bir öğrenme aracı olarak düşünülmelidir. Bilgisayarların bu amaçla kullanılmasını sağlayan araçlar “eğitim yazılımları”dır. Genelde bilgisayarlarda kullanılan eğitim yazılımları ve kullanımı 4 alt başlıkta incelenebilir; Eğitici oyunlar: Bu yazılımlar, Matematik, Fen, Sosyal Bilgiler gibi temel derslerle ilgili özel becerileri ortaya çıkarmak ve güçlendirmek amacıyla hazırlanmıştır.
Yaratıcılık geliştiren yazılımlar: Sanatçılar çoğunlukla animasyon, müzik, fotoğraf ve hatta çizim ve resim yapmak amacıyla çeşitli yazılımları kullanmaktadırlar. Birçok yazılım çocuklara da bu şansı vermektedir. Bilgiye ulaşma aracı: Çocuklar ansiklopedilerde bulunan herşeyi kapsamlı metinler, resimler, video klipler, animasyonlar, grafikler ve tablolar halinde, ilgili sitelerde ya da bir CD-ROM’da bulabilirler. İnterneti ya da CD’yi kullanarak ödevlerini ve projelerini kolaylıkla yapabilirler.
Genel Kullanım Araçları : Yazı yazma işlevi özellikle çocuklar için hazırlanmış programlar sayesinde adım adım ilerleme ve yazılı bir döküman oluşturma konusunda kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca bu programlar çocukların grafik, fotoğraf ve renk kullanmasına imkan vererek, daha renkli materyaller hazırlamasını da sağlar.
Gelişimsel olarak çocuklara uygun ‘yazılım ölçütleri: Çocukların kullanabileceği yazılımları seçmek önemli bir konudur. Son yıllarda yapılan bir çok araştırmada küçük yaştaki çocukların teknoloji ile olan ilgileri incelenmektedir. Bu araştırmalarda bilgisayar kullanmanın; çocukların kontrol duygusunu ve kendilerine olan güvenini artırmaya yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak tüm bunlar her türlü bilgisayar deneyiminin değerli ve anlamlı olduğunu göstermez. “Değerli ve anlamlı” deneyim çoğunlukla çocukların kullanmakta olduğu bilgisayar yazılımına bağlıdır. Araştırmalar; çocuğa görevler veren, sorular soran ve geribildirim veren programların çocuğun kazanımlarını artırdığını göstermektedir.
Bilgisayar; çocukların yaşadıkları deneyimlerini yönlendirmelerine, hızlarını ayarlamalarına ve kendilerini rahat hissettikleri zorluk derecesini seçmelerine yardımcı olur.
Çocukların bilgi toplarken çeşitli becerilerini (okuma, yazma, seçme, sınıflandırma vb.) kullanmalarını sağlar. Bilgisayar çocuklar için çok etkileyici ve ilgi çekici olduğundan; tüm ilgilerini toplamalarını ve konsantre olmalarını sağlayabilir.
Çocuklar, bilgisayar konusunda bilgileri arttıkça, teknolojiye karşı daha olumlu bir tutum geliştireceklerdir. Bu da onların gelecek yaşamlarında önemli bir rol oynayacaktır.
İyi eğitim yazılımları; çocukların temel becerilerini -okuma, yazma gibi- geliştirmelerine yardımcı olmanın yanı sıra, daha üst düzeyde neden-sonuç ilişkisini anlamalarında, üst düzey problem çözme, yaratıcı düşünme gibi becerilerini geliştirmelerinde de etkili olabilir.
Bilgisayarlar özel durumu olan çocuklar için de yararlar sağlamaktadır. Bilgisayarların duyma, konuşma, motor gelişimi konularında sorunları olan çocuklar için oldukça yararlı olduğu gözlenmiştir. Bu tür çocuklar özellikle bilgisayarların; ihtiyaca göre hızının ve fonksiyonlarının ayarlanabilmesi, öğrenmesini bekleme konusunda sabırlı olması özelliklerinden yararlanırlar. Bilgisayarlar, bu tür çocukların kendilerine olan güven ve saygılarını geliştirir ve gerçek dünya ile bütünleşmelerini kolaylaştırır. (www.indianchild.com, 2002).
2. Çocukların Bilgisayar Kullanmasının Zararları
Bilgisayarların yetişkinler kadar, çocuklar üzerinde de etkileyici, kendine bağlayıcı bir etkisi vardır. Zaman zaman çocuklarımızın bilgisayar karşısında büyülenmiş gibi saatlerce durduklarını farkederiz. Bu gücün etkisini tam olarak bilemediğimiz için, bu sürede çocuğu gözlemek ve denetlemek gerekir. Aşağıda bilgisayardan kaynaklanabilecek bazı olumsuz durumlar verilmiştir:
Eğer bilgisayardaki yazılım programı (software) çocuğun yaşına uygun değilse, çocukları hayal kırıklığına uğratabilir ve bilgisayarın başarısızlıkla özdeşleşmesine yol açabilir.Yaşına uygun olmayan yazılım programlarını kullanan çocuklarda; şiddet kullanma, kaba bir dil kullanma, izlediği hızlı grafik ve animasyonlardan dolayı aşırı hareketlilik gibi etkiler görülebilir.
İnternet Kullanımı İle İlgili Aileler Ne Yapmalı?
Çocuğunuzun bilgisayar ve internetle olan ilişkisi, çağımızın gereği olarak, kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu nedenle hem kendinizi, hem de çocuğunuzu bilgisayar kullanımı konusunda disipline etmek ve yapılacakları planlamak gerekebilir. Çocuğunuz İnterneti Kullanmaya Başlamadan Önce sizler de İnternet hakkında bilgi edinmeye çalışınız. Bu konuda pek çok yayın bulabileceğiniz gibi, evinizde bilgisayar varsa, bilen birinin yardımı ile internetten de, internet kullanımı ile ilgili bilgi edinebilirsiniz. Böylece internete nasıl girileceği, nasıl bilgi aranacağı, neler yapılabileceği (sohbet odaları -chat rooms- , e-posta kullanımı gibi) konularında çocuğunuzla genel olarak konuşabilecek bilgiye sahip olabilirsiniz. Çocuğunuz internet konusunda sizden daha bilgili ise –ki çoğu ailede durum böyledir- yapacağınız bu ön çalışma, “güvenli internet kullanımı” konusunda çocuğunuzla konuşurken işinize yarayacaktır.
Bilgisayarı evinizin en çok kullanılan yerine (oturma odası, salon gibi çocuğunuzun bilgisayar kullanımını yönlendirebileceğiniz en uygun yere) yerleştiriniz. İnternet bağlantısını kurmadan önce bilgisayarın yerini belirleyip, gerekli hazırlıkları (bilgisayar masası, internet bağlantısı gibi) yapınız.
Çocuğunuzun uygunsuz sitelere girmesini engellemenin bir yolu olarak, internet kullanımını kontrol eden filtre programlarından birini bilgisayarınıza yükleyebilirsiniz. Bu programlar internet sitelerinde uygunsuz bazı kelimeleri oluşturan harfleri arayarak, bu harflerin biraraya geldiği sitelere ulaşımı engellerler. Ancak bu elemede tüm uygunsuz sitelere erişim engellenemediği gibi bazı gerekli siteler de filtreye takılabilmektedir.
Bilgisayarınızda bir filtre programının bulunması, çocuğunuzun internetteki etkinliklerine rehberlik etmeniz gerektiği gerçeğini değiştirmemektedir. Bu nedenle filtre programı kullanmak yerine, çocuğunuzu, birlikte belirlediğiniz amaçlar doğrultusunda internet kullanmaya yöneltebilirsiniz.
İnternetin sunduğu ve çocuğunuzun kullanabileceği iletişim araçlarını öğrenmeye çalışınız. Çocuğunuz bilgisayar başında zamanını, internette gezinmenin yanısıra, diğer insanlarla tartışmak, iletişim kurmak için de kullanabilir. Aile tarafından hazırlanmış kurallar çerçevesinde gerçekleştirildiği sürece bu iletişim, çocuk için güvenli ve eğlenceli olabilir.
Çocuğunuz Interneti Kullanırken Bilgisayarı evin kullanılan bir yerine yerleştirmek çok önemlidir. Böylece, çocuğunuzun internette neler yaptığını takip edebilmenin yanı sıra, bilgisayar dünyasına onunla birlikte girmeniz de mümkün olacaktır. Bu, çocuğunuzun doğru şeyi yapacağına güvenmediğiniz için değil, sizin tarafınızdan sağlanacak yol gösterme ve bilgilendirmeye ihtiyacı olacağı için gereklidir.
Çocuğunuzla birlikte internette gezinebilirsiniz. Bu size, çocuğunuzun ilgi alanlarını, kaygılarını ve düşünme biçimini anlamanıza yardımcı olacak bir pencere sunacaktır. Çocuğunuzla interneti kullanırken birlikte eğlenebilir ve nelerin yapılmasının uygun olduğunu ya da olmadığını nedenleri ile açıklama fırsatı bulabilirsiniz. Bu süre, çocuğunuza bekçilik yapacağınız, onu zorlayacağınız bir süre değil, birlikte eğlenceli ve verimli geçireceğiniz bir zaman dilimi olmalıdır. Güvenli Internet Kullanım Sağlayıcıları:
Filtreler, Anti-virüs Programları ve Kişisel Güvenlik Duvarları:
Filtreler: Filtreler çocukları internette yer alan bazı uygunsuz sitelerden korumak amacıyla hazırlanmış bilgisayar programlarıdır. Filtreler verilmiş kuralları ve yönergeleri izleyerek, belli kalıpları ararlar. Ancak filtre programları değerlendirme yapamaz, karar veremez, ahlaki kuralları uygulayamaz ve çocukların ihtiyaçlarını anlayamazlar. Sadece biraraya gelmiş harfler kombinasyonunu bulmak için siteleri tararlar, içeriği inceleyemezler. Örneğin uygunsuz bir resme içeriği ile ilgisiz bir isim verilmiş ise, resim filtreye takılmayacaktır. Sonuç olarak ahlak kavramının bilgisayarlar değil kişiler tarafından değerlendirilebileceğini söylemek mümkündür. Filtreler hakkında verilen bu bilgiler, uygulamada çok da verimli sonuç alınmadığını göstermektedir.
Anti-Virüs Programları: İnternetten gelebilecek tehlikelerden biri de virüslerdir. Virüsler bilgisayarınıza internet aracılığıyla, çoğunlukla elektronik posta ile gelen ek dosyalardan bulaşır. Virüs, çeşidine göre bilgisayarınızda farklı etkilere neden olabilir. Bazıları sadece bir mesaj bırakırken, bazıları bilgisayarınızdaki tüm sistemin yok olmasına yol açabilir. Hangi çeşit olursa olsun tüm virüsler, bilgisayarınızda çoğalarak diğer bilgisayarlara bulaşmak için programlanmıştır. Virüslerden korunmanın en temel yolu tanımadığınız kişilerden gelen mesajları ve eklerini açmamaktır. Ancak bu yöntem kökten bir çözüm olmayıp, sizi sadece haberleşme yoluyla bulaşabilecek virüslerden koruyacaktır.
Bu problemi çözmek için, son zamanlarda kullanıcıları virüslerden koruyacak pek çok anti-virüs paket program geliştirilmiştir.
Kişisel Güvenlik Duvarları:
Ayrıca kişisel güvenlik duvarları – personal firewalls- da paket olarak edinilen ve kullanıcıları sistemlerine girebilecek dış tehlikelerden ve saldırganlardan (hacker) koruyan programlardır. Uzun süreli bilgisayar kullanmak çocuklarda fiziksel problemlere yol açabilir. Bu problemlerin başında; göz rahatsızlıkları, radyasyonun olumsuz etkileri, duruşta ve iskelet yapısında bozukluklar gelmektedir. Özetle, bilgisayar ve internet kullanımının olumsuz etkilerini yok etmek için, ebeveynlerin yakın denetimi ve kontrollü yönlendirmesinin şart olduğu söylenebilir.
3. Çocukların Hayatında Bilgisayarların Yeri Ne Olmalıdır?
Bilgisayarların birçok yararları olduğu ve ebeveynler tarafından kullanımının denetlendiği düşünülürse, bu teknolojinin çocukların gelişiminde olumlu bir etkisi olduğu söylenebilir. Ancak bilgisayarların, çocuğun ihtiyaç duyacağı tüm deneyimleri sağlayamayacağı, aşırı kullanımı durumunda çocuğu sosyallikten uzaklaştırıp çevreden koparabileceği unutulmamalıdır.
“Bilgisayarın; resim, kum, su, kitap, yazma materyalleri gibi çocukluk döneminin vazgeçilmez materyallerinin sadece destekçisi” olduğu daima akılda tutulmalıdır. Başka bir deyişle, bilgisayar okuma, problem çözme ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmek için bir araçtır. Kum, yap boz ve boyama kalemleri ile yaşanan somut deneyimlere, bilgisayar değişik bir boyut katar. Yine de çocuğun bu deneyimleri akran ve arkadaşlarıyla yaşamasının önemi unutulmamalıdır. Gözlemlere göre çocuklar diğer oyunlar ve bilgisayar ile geçirecekleri zamanı anlık ilgilerine göre ayarlamaktadırlar. Küçük çocuklar genellikle bilgisayarın karşısında 15 dakikadan fazla oturmamakta, günde birkaç kezden fazla bu aktiviteleri Bu bilgilere dayanarak bilgisayarın akılcı bir biçimde kullanıldığı zaman çocuklar için yararlı olabileceği söylenebilir. Çocukları bilgisayar başındayken onlara yol gösteren, yardımcı olan veliler çocuklarının güvende olduğundan emin olabilirler.
ÇOCUK BİLGİSAYAR VE AİLE
Çocukların Evde Bilgisayar Kullanması ve Ailelerin Rolü
Ebeveynler çocuklarının genel gelişiminin her alanında olduğu gibi, bilgisayar becerileri edinmelerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Bilgisayar kullanımının artması yetişkinlerin rölünü bu anlamda değiştirmiştir. Öncelikle çocuğun nasıl bir bilgisayara sahip olacağı, bilgisayarın evin neresinde bulunacağı ve çocuğun bilgisayarı hangi sıklıkla ve amaçla kullanacağı konularına karar veren ailelerdir. Çocuğun kullanacağı yazılım, kılavuzlardan edinilen bilgilerin yanısıra aileler veya öğretmenler tarafından dikkatlice gözden geçirilmelidir. Bu anlamda ebeveynlerin çocuklarındaki gelişmeyi izleyerek, onların bilgisayarı keşfetmelerine yardımcı olmaları ve uygun zamanda daha üst düzey etkinliklere yönlendirmeleri gerekir. Ancak yetişkinlerin çocuğa bilgisayar konusunda yardım ederken aşırıya kaçmaması; yani öğretmenlerin ve ailelerin ancak“gerektiği” kadar yardım etmesi önerilmektedir. Bu konularda, yazılım programları yaşa ve gelişim düzeyine uygun seçildikleri durumlarda ebeveynler açısından büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
Çocukların Gelişimine Uygun Yazılım Programlarını Seçerken ev eşyaları, televizyon, elektronik eşyalar, okuldaki ve oynanan oyunlardaki kurallar; çocukların yetişkin bireyler olduklarında yeterli, etkili, mutlu, sorumlu ve duyarlı bireyler olmasını sağlamak üzere eğitimsel amaçlı olarak da kullanılmaktadır. Çocuklar için her obje gibi bilgisayarlar da bir öğrenme aracı olarak düşünülmelidir. Bilgisayarların bu amaçla kullanılmasını sağlayan araçlar “eğitim yazılımları”dır. Genelde bilgisayarlarda kullanılan eğitim yazılımları ve kullanımı 4 alt başlıkta incelenebilir; Eğitici oyunlar: Bu yazılımlar, Matematik, Fen, Sosyal Bilgiler gibi temel derslerle ilgili özel becerileri ortaya çıkarmak ve güçlendirmek amacıyla hazırlanmıştır.
Yaratıcılık geliştiren yazılımlar: Sanatçılar çoğunlukla animasyon, müzik, fotoğraf ve hatta çizim ve resim yapmak amacıyla çeşitli yazılımları kullanmaktadırlar. Birçok yazılım çocuklara da bu şansı vermektedir. Bilgiye ulaşma aracı: Çocuklar ansiklopedilerde bulunan herşeyi kapsamlı metinler, resimler, video klipler, animasyonlar, grafikler ve tablolar halinde, ilgili sitelerde ya da bir CD-ROM’da bulabilirler. İnterneti ya da CD’yi kullanarak ödevlerini ve projelerini kolaylıkla yapabilirler.
Genel Kullanım Araçları : Yazı yazma işlevi özellikle çocuklar için hazırlanmış programlar sayesinde adım adım ilerleme ve yazılı bir döküman oluşturma konusunda kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca bu programlar çocukların grafik, fotoğraf ve renk kullanmasına imkan vererek, daha renkli materyaller hazırlamasını da sağlar.
Gelişimsel olarak çocuklara uygun ‘yazılım ölçütleri: Çocukların kullanabileceği yazılımları seçmek önemli bir konudur. Son yıllarda yapılan bir çok araştırmada küçük yaştaki çocukların teknoloji ile olan ilgileri incelenmektedir. Bu araştırmalarda bilgisayar kullanmanın; çocukların kontrol duygusunu ve kendilerine olan güvenini artırmaya yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak tüm bunlar her türlü bilgisayar deneyiminin değerli ve anlamlı olduğunu göstermez. “Değerli ve anlamlı” deneyim çoğunlukla çocukların kullanmakta olduğu bilgisayar yazılımına bağlıdır. Araştırmalar; çocuğa görevler veren, sorular soran ve geribildirim veren programların çocuğun kazanımlarını artırdığını göstermektedir.
