Bilinçli ilkyardım hayat kurtarır
Çerkezköy Özel İrmet Hospital Hastanesi İlkyardım Eğitmeni Seren Yakut, ilkyardım gereken durumlarda yapılması gereken müdahaleleri anlattı. Yapılabilecek en doğru hareketin, hastaya ilkyardım alanında eğitimli bir bireyin gerekli ilk müdahaleyi gerçekleştirmesi ve ardından ambulans ve sağlık personelinin gelişini beklemek olduğuna dikkat çeken Yakut, “Aksi takdirde, hasta iyileşmeden çok, kötüleşme ile yüz yüze kalabiliyor. Bilinçli ilkyardım hayat kurtarır diyerek herkesi ilkyardım eğitimlerine davet ediyorum.” ifadelerini kullandı
DOĞRU İLKYARDIMIN YAPILMAMASIYLA BİNLERCE KİŞİ CANINDAN OLUYOR
Türkiye genelinde trafik kazalarında her yıl 8-10 bin kişinin hayatını kaybettiğini dile getiren Çerkezköy Özel İrmet Hospital Hastanesi İlkyardım Eğitmeni Seren Yakut, “Bunlardan ortalama 5 bin 400 kişisi ilkyardım hataları yüzünden ölüyor. Kaza sonucu ölenlerin yüzde 90'ı doğru ilkyardımın yapılamamasından dolayı hayatını kaybediyor. Bu bir bakıma cinayettir. Peki bu gibi yanlış müdahaleleri ortadan kaldırmak için neler yapabiliriz? İlkyardımcı, önce kaza mahallinde güvenliği sağlamalıdır. Ardından teşhisi ve gerekli müdahaleyi yapmalı ve yaralıyı hastaneye sevk etmelidir. Fakat burada ilkyardımcının gerekli eğitimleri almış ve bunları doğru uyguluyor olması hayatidir. Keza iyi eğitim almamış bir ilkyardımcı kazazedeye daha fazla zarar verebilir. İşte bunun için ilk yardım çok önemlidir. İnsan hayatını kurtarmada herkesin ilkyardımı bilmesi ve doğru uyguluyor olması gerekmektedir.” diye konuştu.
DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR NELERDİR?
Günümüzde herkesin ilkyardım hakkında bir şeyler bildiğini iddia edebileceğini ifade eden Yakut, “Fakat bilinenlerin ne kadar doğru olduğunu, izlediğimiz haberler ve videolar sayesinde görüyoruz. Ağır ya da hafif yaralanmalarda yapılan yanlış ilkyardım uygulamaları sakatlanmalara hatta ölümlere sebep olabiliyor. Peki doğru bilinen yanlışlar nelerdir? İlkyardım gerektiren durumlarda en çok yapılan yanlış ilkyardım uygulaması, solunumu olan kişiye kalp masajı yapılmasıdır. Kazazedenin kalbinin atıp atmadığı kontrol edilmeden hemen kalp masajına başlanıyor. Normal solunumu olan kişiye kalp masajı yapılması çalışan kalbi durdurabilir.” bilgilerini verdi.
ÇAMAŞIR SUYU, TUZ RUHU ZEHİRLENMELERİ
Çamaşır suyu, tuz ruhu gibi yakıcı temizlik maddelerinin içilmesi durumunda zehirlenen kişiyi kusturmanın vücuda iki kat zarar vermek anlamına geldiğini söyleyen Yakut, “Kusturulma anında yakıcı madde soluk borusuna zarar verir ve hastanın durumu daha da kötüleşebilir.” dedi. Yakut, bu tür zehirlenmelerde kişinin hemen en yakın sağlık kuruluşuna götürülmesi gerektiğini ifade etti.
YABANCI CİSİM TIKANMALARI
Yabancı cisim tıkanmalarının, genellikle bir şey yerken veya içerken gülme ya da ani hareket etme sonucu çıkabileceği gibi, sıklıkla çocukların oyun oynarken cisimleri ağız ve burunlarına sokmaları sonucu da görüldüğü bilgisini veren Yakut, “Kişi konuşamıyor, öksüremiyor, iki eliyle boğazını kavramış ve panik halinde ise, aşırı zorlanarak nefes almaya çalışıyorsa hemen müdahale edilmelidir. Eğer kişide şiddetli soluk yolu tıkanması bulguları varsa bir elle kişi göğsünden desteklenir, mümkün olduğunca öne eğilmesi sağlanır. Diğer elin topuk kısmıyla kürek kemiklerinin arasında 5 kez sert şekilde vurulmalıdır. Eğer sırttan vurulan darbelerle yabancı cisim çıkmadıysa karından itme işlemi (Heimlich manevrası) uygulanır. Özellikle anne-babalar bu manevranın nasıl uygulandığı ile ilgili eğitim almalıdırlar.” dedi.
BOĞULMA
“Boğulma, suda ya da yoğun duman sebebiyle gerçekleşir.” diyen Yakut suda boğulmada solunum yollarına su kaçtığı için burada refleks olarak spazm olduğunu ve vücudun kendi kendine solunum yolunu kapatabileceğini söyledi. Kişinin, sudan çıkarıldığı anda hayati fonksiyonlarının kontrolünün yapılması gerektiğine dikkat çeken Yakut, “Nabız, kalp atışları ve solunum kontrol edilmelidir. Bu bulgularda sorun varsa solunum ve kalp masajı yapılmalıdır. Ancak bunları muhakkak ilkyardım eğitimi almış bir kişi tarafından yapılması zorunludur. Yanlış yapılan kalp masajı hayat kurtarmak istenirken, kişinin hayatını tehlikeye atabilir. Duman boğulmalarında ise kişiyi ilk önce açık havaya çıkarmak gerekir. Kendi solunumu yoksa ağızdan ağza suni solunum yapılabilir.” uyarılarında bulundu.
GÖZE CİSİM BATMASI
Göze herhangi bir cisim batmışsa çıkarmaya çalışılmaması gerektiğini vurgulayan Yakut, “Çünkü cismin gözün içine daha çok girmesine sebep olabiliriz. Bunun yerine cismi sabitleyip, gözler birlikte hareket ettiğinden sağlam gözü de kapatıp doktora başvurmalıyız.” ifadelerini kullandı.
BÖCEK VE YILAN SOKMALARI
Böcek veya yılan sokmalarında dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında da bilgilendirmede bulunan Yakut, “Yaralı bölgeyi kesmek ya da emmek son derece yanlış ve müdahale eden kişinin hayatını tehdit edebilecek uygulamalardır. Zehir, müdahale eden kişiye geçebilir. Yaralı bölgeyi bol su ve sabunla yıkamalı ve bölgeyi kalp seviyesinin altında tutularak bölgeye soğuk uygulama yapmalıyız.” diye konuştu.
BURUN KANAMALARI
“Burun kanaması olan kişinin sırt üstü yatırılması ve ayaklarının da bir yastık yardımıyla yükseltilmesi yaygın bir ilkyardım hatasıdır.” diyen Çerkezköy Özel İrmet Hospital Hastanesi İlkyardım Eğitmeni Seren Yakut, “Burun kanamalarında hastanın başını arkaya doğru yatırmak yerine, hasta başı hafifçe öne eğik olacak şekilde oturtulmalı, burun kanatlarını sıkarak 5-10 dakika baskı uygulanmalıdır.” dedi.
EPİLEPSİ NÖBETLERİ
Epilepsi hastalarının bayıldıkları zaman, ilk yapılması gerekenin kendine zarar vermesini engellemek olduğunu belirten Yakut, “Epilepsi nöbetindeki hastaya soğan koklatmak ya da bayılan birine kolonya koklatmaya çalışmanın asıl amacı hastaya dışarıdan bir uyaran vermek olarak düşünülebilir ama bu gibi uyaranlar epilepsi krizinin geçmesine yardımcı olmamaktadır. Hatta kolonyalı mendili ağzına kapatmak hastanın nefes almasını engelleyebilir. Hastane şartları dışında kişi nöbet geçirmekteyse, en önemli tavsiye, kasılmalarından dolayı kendine o anda zarar verecek pozisyonlardan kurtarmak, varsa etraftaki tehlikeli cisimleri uzaklaştırmak ve hastayı kendi haline bırakmaktır. Başının çarpmamasına engel olarak, dilini ısırmasını önlemek için dişlerinin arasına bir mendil ya da kravat konabilir. Çoğu nöbet genellikle 1-2 dakika içinde kendi kendine durur, bunu beklemek ve sağlık ekiplerini çağırmak gerekmektedir.” ifadelerini kullandı.
DONMA
“Donma durumunda, hasta ılık bir ortama alınarak sakinleştirilmeli, istirahata alınmalı ve hareket ettirilmemelidir.” uyarısında bulunan Seren yakut, açıklamalarının devamında “Kuru giysiler giydirilebilir ve sıcak içecekler verebiliriz. Su toplamış bölgeler patlatılmamalı, bu bölgelerin üstü örtülmelidir. Donuk bölge ovulamamalı, kendi kendine ısınması sağlanmalıdır. El ve ayak doğal pozisyonda tutulmalı, ısınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılmalıdır. El ve ayaklar yukarı kaldırılmalı ve tıbbi yardım istenmelidir.” ifadelerini kaydetti.
KAZALAR
Umulmadık anda ve yerde yaşanan kazalarda yapılan ilk müdahalenin önemine dikkat çeken Yakut, “Böyle durumlarda zaman kaybedilmeden, doğru yapılan ilkyardım müdahaleleriyle hafif ya da ağır yaralanma, kırıklar ya da kalp krizi gibi pek çok riskin önüne geçilebilir. Bu yüzden sadece doktor ve hemşire gibi sağlık personellerinin değil, herkesin ilkyardım uygulamaları hakkında bilgi sahibi olması gerekmektedir. Hayat kurtarmaya ya da olası tehlikeleri en aza indirgemeye yönelik bu işlemin öneminin geniş kitleler tarafından bilinmesi gerekiyor. Özellikle ülkemizde trafik kazaları ve doğal afetler gibi öngörülemeyen ani kazalar sıklıkla meydana geldiğinden ilkyardım eğitimi daha çok önem kazanıyor. Öncelikle, ilkyardım eğitimlerine daha geniş katılımlar sağlanması gerektiğinin en önemli nokta olduğunu belirtmeliyim.” dedi.
HERKESİ İLKYARDIM EĞİTİMLERİNE DAVET EDİYORUM
Ülkemizde çok az sayıda kişinin, acil müdahale gerektiren durumlarda neler yapılabileceğini bildiğini söyleyen yakut, “Çoğu kişi gerek sürücü belgesi eğitimlerinde gerekse diğer eğitimlerde ilkyardım öğrenmiş olmasına rağmen, ülkemizde yaşanan kaza oranı sıklıklarını göz önünde bulundurduğumuzda, bilinçli ve kuralları iyi özümsemiş kişi sayısının yetersiz kaldığını görüyoruz. İlkyardım konusunda dikkat edilmesi gereken diğer nokta ise, ilkyardım uygulamalarının bu konuda gerekli eğitimi almış kişilerce yapılması gerektiği. Müdahale edilen hastanın durumunu iyileştirmek için bilinçsiz uygulamalardan kesinlikle kaçınmak gerekiyor. Aksi takdirde, hasta iyileşmeden çok, kötüleşme ile yüz yüze kalabiliyor. Yapılabilecek en doğru hareket, hastaya ilkyardım alanında eğitimli bir bireyin gerekli ilk müdahaleyi gerçekleştirmesi ve ardından ambulans ve sağlık personelinin gelişini beklemek. İşte bu iki noktaya, ilkyardımın daha geniş kitleler tarafından öğrenilmesi ve ilkyardım yapan kişilerin bilinçsiz uygulamalardan kaçınması noktalarına uyulduğu takdirde ilkyardımın önemi daha iyi kavranabilecek. Bu sayede birçok kişiye doğru müdahaleler yapılıp ciddi kazaların önüne geçilebilecek. Bilinçli ilkyardım hayat kurtarır diyerek herkesi ilkyardım eğitimlerine davet ediyorum.” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
Haber: Uğur Kılıç
Türkiye genelinde trafik kazalarında her yıl 8-10 bin kişinin hayatını kaybettiğini dile getiren Çerkezköy Özel İrmet Hospital Hastanesi İlkyardım Eğitmeni Seren Yakut, “Bunlardan ortalama 5 bin 400 kişisi ilkyardım hataları yüzünden ölüyor. Kaza sonucu ölenlerin yüzde 90'ı doğru ilkyardımın yapılamamasından dolayı hayatını kaybediyor. Bu bir bakıma cinayettir. Peki bu gibi yanlış müdahaleleri ortadan kaldırmak için neler yapabiliriz? İlkyardımcı, önce kaza mahallinde güvenliği sağlamalıdır. Ardından teşhisi ve gerekli müdahaleyi yapmalı ve yaralıyı hastaneye sevk etmelidir. Fakat burada ilkyardımcının gerekli eğitimleri almış ve bunları doğru uyguluyor olması hayatidir. Keza iyi eğitim almamış bir ilkyardımcı kazazedeye daha fazla zarar verebilir. İşte bunun için ilk yardım çok önemlidir. İnsan hayatını kurtarmada herkesin ilkyardımı bilmesi ve doğru uyguluyor olması gerekmektedir.” diye konuştu.
DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR NELERDİR?
Günümüzde herkesin ilkyardım hakkında bir şeyler bildiğini iddia edebileceğini ifade eden Yakut, “Fakat bilinenlerin ne kadar doğru olduğunu, izlediğimiz haberler ve videolar sayesinde görüyoruz. Ağır ya da hafif yaralanmalarda yapılan yanlış ilkyardım uygulamaları sakatlanmalara hatta ölümlere sebep olabiliyor. Peki doğru bilinen yanlışlar nelerdir? İlkyardım gerektiren durumlarda en çok yapılan yanlış ilkyardım uygulaması, solunumu olan kişiye kalp masajı yapılmasıdır. Kazazedenin kalbinin atıp atmadığı kontrol edilmeden hemen kalp masajına başlanıyor. Normal solunumu olan kişiye kalp masajı yapılması çalışan kalbi durdurabilir.” bilgilerini verdi.
ÇAMAŞIR SUYU, TUZ RUHU ZEHİRLENMELERİ
Çamaşır suyu, tuz ruhu gibi yakıcı temizlik maddelerinin içilmesi durumunda zehirlenen kişiyi kusturmanın vücuda iki kat zarar vermek anlamına geldiğini söyleyen Yakut, “Kusturulma anında yakıcı madde soluk borusuna zarar verir ve hastanın durumu daha da kötüleşebilir.” dedi. Yakut, bu tür zehirlenmelerde kişinin hemen en yakın sağlık kuruluşuna götürülmesi gerektiğini ifade etti.
YABANCI CİSİM TIKANMALARI
Yabancı cisim tıkanmalarının, genellikle bir şey yerken veya içerken gülme ya da ani hareket etme sonucu çıkabileceği gibi, sıklıkla çocukların oyun oynarken cisimleri ağız ve burunlarına sokmaları sonucu da görüldüğü bilgisini veren Yakut, “Kişi konuşamıyor, öksüremiyor, iki eliyle boğazını kavramış ve panik halinde ise, aşırı zorlanarak nefes almaya çalışıyorsa hemen müdahale edilmelidir. Eğer kişide şiddetli soluk yolu tıkanması bulguları varsa bir elle kişi göğsünden desteklenir, mümkün olduğunca öne eğilmesi sağlanır. Diğer elin topuk kısmıyla kürek kemiklerinin arasında 5 kez sert şekilde vurulmalıdır. Eğer sırttan vurulan darbelerle yabancı cisim çıkmadıysa karından itme işlemi (Heimlich manevrası) uygulanır. Özellikle anne-babalar bu manevranın nasıl uygulandığı ile ilgili eğitim almalıdırlar.” dedi.
BOĞULMA
“Boğulma, suda ya da yoğun duman sebebiyle gerçekleşir.” diyen Yakut suda boğulmada solunum yollarına su kaçtığı için burada refleks olarak spazm olduğunu ve vücudun kendi kendine solunum yolunu kapatabileceğini söyledi. Kişinin, sudan çıkarıldığı anda hayati fonksiyonlarının kontrolünün yapılması gerektiğine dikkat çeken Yakut, “Nabız, kalp atışları ve solunum kontrol edilmelidir. Bu bulgularda sorun varsa solunum ve kalp masajı yapılmalıdır. Ancak bunları muhakkak ilkyardım eğitimi almış bir kişi tarafından yapılması zorunludur. Yanlış yapılan kalp masajı hayat kurtarmak istenirken, kişinin hayatını tehlikeye atabilir. Duman boğulmalarında ise kişiyi ilk önce açık havaya çıkarmak gerekir. Kendi solunumu yoksa ağızdan ağza suni solunum yapılabilir.” uyarılarında bulundu.
GÖZE CİSİM BATMASI
Göze herhangi bir cisim batmışsa çıkarmaya çalışılmaması gerektiğini vurgulayan Yakut, “Çünkü cismin gözün içine daha çok girmesine sebep olabiliriz. Bunun yerine cismi sabitleyip, gözler birlikte hareket ettiğinden sağlam gözü de kapatıp doktora başvurmalıyız.” ifadelerini kullandı.
BÖCEK VE YILAN SOKMALARI
Böcek veya yılan sokmalarında dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında da bilgilendirmede bulunan Yakut, “Yaralı bölgeyi kesmek ya da emmek son derece yanlış ve müdahale eden kişinin hayatını tehdit edebilecek uygulamalardır. Zehir, müdahale eden kişiye geçebilir. Yaralı bölgeyi bol su ve sabunla yıkamalı ve bölgeyi kalp seviyesinin altında tutularak bölgeye soğuk uygulama yapmalıyız.” diye konuştu.
BURUN KANAMALARI
“Burun kanaması olan kişinin sırt üstü yatırılması ve ayaklarının da bir yastık yardımıyla yükseltilmesi yaygın bir ilkyardım hatasıdır.” diyen Çerkezköy Özel İrmet Hospital Hastanesi İlkyardım Eğitmeni Seren Yakut, “Burun kanamalarında hastanın başını arkaya doğru yatırmak yerine, hasta başı hafifçe öne eğik olacak şekilde oturtulmalı, burun kanatlarını sıkarak 5-10 dakika baskı uygulanmalıdır.” dedi.
EPİLEPSİ NÖBETLERİ
Epilepsi hastalarının bayıldıkları zaman, ilk yapılması gerekenin kendine zarar vermesini engellemek olduğunu belirten Yakut, “Epilepsi nöbetindeki hastaya soğan koklatmak ya da bayılan birine kolonya koklatmaya çalışmanın asıl amacı hastaya dışarıdan bir uyaran vermek olarak düşünülebilir ama bu gibi uyaranlar epilepsi krizinin geçmesine yardımcı olmamaktadır. Hatta kolonyalı mendili ağzına kapatmak hastanın nefes almasını engelleyebilir. Hastane şartları dışında kişi nöbet geçirmekteyse, en önemli tavsiye, kasılmalarından dolayı kendine o anda zarar verecek pozisyonlardan kurtarmak, varsa etraftaki tehlikeli cisimleri uzaklaştırmak ve hastayı kendi haline bırakmaktır. Başının çarpmamasına engel olarak, dilini ısırmasını önlemek için dişlerinin arasına bir mendil ya da kravat konabilir. Çoğu nöbet genellikle 1-2 dakika içinde kendi kendine durur, bunu beklemek ve sağlık ekiplerini çağırmak gerekmektedir.” ifadelerini kullandı.
DONMA
“Donma durumunda, hasta ılık bir ortama alınarak sakinleştirilmeli, istirahata alınmalı ve hareket ettirilmemelidir.” uyarısında bulunan Seren yakut, açıklamalarının devamında “Kuru giysiler giydirilebilir ve sıcak içecekler verebiliriz. Su toplamış bölgeler patlatılmamalı, bu bölgelerin üstü örtülmelidir. Donuk bölge ovulamamalı, kendi kendine ısınması sağlanmalıdır. El ve ayak doğal pozisyonda tutulmalı, ısınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılmalıdır. El ve ayaklar yukarı kaldırılmalı ve tıbbi yardım istenmelidir.” ifadelerini kaydetti.
KAZALAR
Umulmadık anda ve yerde yaşanan kazalarda yapılan ilk müdahalenin önemine dikkat çeken Yakut, “Böyle durumlarda zaman kaybedilmeden, doğru yapılan ilkyardım müdahaleleriyle hafif ya da ağır yaralanma, kırıklar ya da kalp krizi gibi pek çok riskin önüne geçilebilir. Bu yüzden sadece doktor ve hemşire gibi sağlık personellerinin değil, herkesin ilkyardım uygulamaları hakkında bilgi sahibi olması gerekmektedir. Hayat kurtarmaya ya da olası tehlikeleri en aza indirgemeye yönelik bu işlemin öneminin geniş kitleler tarafından bilinmesi gerekiyor. Özellikle ülkemizde trafik kazaları ve doğal afetler gibi öngörülemeyen ani kazalar sıklıkla meydana geldiğinden ilkyardım eğitimi daha çok önem kazanıyor. Öncelikle, ilkyardım eğitimlerine daha geniş katılımlar sağlanması gerektiğinin en önemli nokta olduğunu belirtmeliyim.” dedi.
HERKESİ İLKYARDIM EĞİTİMLERİNE DAVET EDİYORUM
Ülkemizde çok az sayıda kişinin, acil müdahale gerektiren durumlarda neler yapılabileceğini bildiğini söyleyen yakut, “Çoğu kişi gerek sürücü belgesi eğitimlerinde gerekse diğer eğitimlerde ilkyardım öğrenmiş olmasına rağmen, ülkemizde yaşanan kaza oranı sıklıklarını göz önünde bulundurduğumuzda, bilinçli ve kuralları iyi özümsemiş kişi sayısının yetersiz kaldığını görüyoruz. İlkyardım konusunda dikkat edilmesi gereken diğer nokta ise, ilkyardım uygulamalarının bu konuda gerekli eğitimi almış kişilerce yapılması gerektiği. Müdahale edilen hastanın durumunu iyileştirmek için bilinçsiz uygulamalardan kesinlikle kaçınmak gerekiyor. Aksi takdirde, hasta iyileşmeden çok, kötüleşme ile yüz yüze kalabiliyor. Yapılabilecek en doğru hareket, hastaya ilkyardım alanında eğitimli bir bireyin gerekli ilk müdahaleyi gerçekleştirmesi ve ardından ambulans ve sağlık personelinin gelişini beklemek. İşte bu iki noktaya, ilkyardımın daha geniş kitleler tarafından öğrenilmesi ve ilkyardım yapan kişilerin bilinçsiz uygulamalardan kaçınması noktalarına uyulduğu takdirde ilkyardımın önemi daha iyi kavranabilecek. Bu sayede birçok kişiye doğru müdahaleler yapılıp ciddi kazaların önüne geçilebilecek. Bilinçli ilkyardım hayat kurtarır diyerek herkesi ilkyardım eğitimlerine davet ediyorum.” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
Haber: Uğur Kılıç
