Sağlıklı çocuklar için sağlıklı ebeveynler gerekir

Yoğun bir katılımın sağlandığı programda öncelikle Çerkezköy Toplum Sağlığı Merkezi’nden Ebe Aygen Benli, Evlilik Öncesi Danışmanlık Programı’nı anlatan bir sunum gerçekleştirdi. Bu program ile hedefledikleri şeyin sağlıklı nesiller oluşturmak için gençliğin eğitimi, doğum öncesi bakım ve anne ve baba eğitimi olduğunu vurgulayan Benli; “Sağlıklı çocuklar için sağlıklı anne ve baba gerekir.” dedi.

DANIŞMANLIĞIN ARTILARINDAN BAHSETTİ

Evlilik öncesi danışmanlık ile elde edilebilecek olumlu durumlardan bahseden Benli; “Kadın ve erkeğe üreme sağlığı konularında gerekli düzeyde bilgi, tutum ve davranış kazandırılır. Ayrıca gebelik oluşmadan riskli olabilecek gebelikleri tespit ederek önlem alınması sağlanabilir.” ifadelerini kullandı.

EVLİLİK ÖNCESİ DANIŞMANLIĞIN ÖNEMİNE DEĞİNDİ

Evlilik öncesi danışmanlığın anne ve bebek ölümlerine etkisine de değinen Ebe Aygen Benli; “Riskli gebelikleri önlemek suretiyle anne ve bebek ölümlerini azaltır. Akraba evliliklerini önlemek suretiyle bebek ölümlerini azaltır. İstenmeyen gebelikleri önleyerek riskli gebelikleri ve isteyerek düşükleri azaltır. CYBE-HIV/AIDS konusunda doğru tutum, davranış geliştirilmesini sağlar.15-49 yaş kadın izlemleri özellikle genital organ kanserlerinde erken tanı ve tedaviyi sağlar. Bunların dışında evlilik öncesi taramalar yeni hasta doğumunu engeller.” bilgilendirmelerinde bulundu.

AMAÇ HATALI BİLGİLENMEYİ VE YANLIŞ UYGULAMALARI ENGELLEMEK

Daha sonra ‘Kalıtsal Kan Hastalıkları, Ruh Sağlığı Değerlendirme, Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar, Akraba Evliliği, Üreme Sağlığı Danışmanlığı ve Gebeliği Önleyici Yöntem Danışmanlığı’ başlıklarına değinen Benli, danışmanlık almanın önemlerinden ve nedenlerinden bahsederken; “Evlilik raporu almak için başvuran birçok çift üreme sağlığı danışmanlığına ihtiyaç duymaktadır. Bu ihtiyacı da arkadaşlarından, ailesinde yakın gördüğü insanlardan, internetten ve benzeri şahıs ve mecralardan öğrenmeye çalışmakta ve yanlış bilgiler edinmektedirler. Hatalı bilgilerin önüne geçmek ve yanlış uygulamaların olmamasını sağlamak için bu işin uzmanı kişilerce danışmanlık hizmeti verilmektedir.” ifadelerini kullandı.

HEMŞİRE ÜLKÜ AYCAN TALASEMİYİ ANLATTI

Ebe Aygen Benli’nin ardından 8 Mayıs Dünya Talasemi Günü kapsamında Talasemiyi anlatmak için kürsüye çıkan Toplum Sağlığı Merkezi Hemşiresi Ülkü Aycan, Talasemi’yi tanımlarken; “Talasemi ve Hemoglobinopatiler kalıtsal olarak geçen bir kansızlık hastalığıdır. Anne ve babadan çocuklara geçebilir. Her ikisi de taşıyıcı olan anne babanın, her doğumda hasta çocuk sahibi olma ihtimali yüzde 25’tir. Talasemi/Hemoglobinopatili çocuk sahibi olan bir çiftin, sonraki çocuklarının da hasta olma riski, her doğum için yüzde 25’tir. Hemoglobinopatili hastalarda genetik yapıya göre Talasemiye benzer klinik tablolar görülebilir. Talasemi hastaları solgun, halsiz, iştahsız olur. Tedavi görmediği takdirde vücutta gelişme geriliği, karaciğer ve dalak büyümesine bağlı olarak karın şişliği ve yüz kemiklerinde şekil bozukluğu olur. Tedavisi oldukça zahmetli ve pahalı olan Talasemi hastalığında, birey yaşam boyu 3 – 4 haftada bir kan almak zorundadır. Sürekli kan alan hastaların vücudunda demir birikir. Aşırı demir birikimi, başta kalp ve karaciğer olmak üzere tüm organlarda tahribata neden olur.” ifadelerini kullandı.

EN ETKİLİ YÖNTEM HASTA ÇOCUK DOĞUMUNU ÖNLEMEK

Talasemi/Hemoglobinopatinin önlenebilir bir hastalık olduğunu ve bu tür kalıtsal hastalıklarda en etkili yöntemin hasta çocuk doğumunu önlemek olduğunu belirten Aycan, bu hastalığın önlenmesindeki önemli faktörleri şu şekilde sıraladı: “Toplum eğitimi, taşıyıcıların tarama yöntemleri ile saptanması, genetik danışma ve doğum öncesi tanı yöntemleri çok önemlidir.”

TAŞIYICILAR HASTA DEĞİLDİR

Akdeniz Anemisi olarak da adlandırılan bu hastalığın taşıyıcılık durumuna değinen Aycan; “Taşıyıcılık ırsidir. Anne ve babadan çocuklara geçebilir ve hayat boyu devam eder. Taşıyıcılar hasta değildir. Hafif derecede kansızlık ve soluk görünüm dışında bir rahatsızlıkları söz konusu olmaz. Taşıyıcılar bunu ancak özel bir kan testi ile öğrenebilirler.” ifadelerini kullandı.

EVLİLİK ÖNCESİNDE HER GENÇ BU TESTİ YAPTIRMALIDIR

Taşıyıcılık durumunu öğrenmek için mutlaka kan testi yaptırılması gerektiğini belirten Hemşire Ülkü Aycan; “Evlilik öncesi her genç bu testi yaptırmalıdır. Bu testin sonuçları evlenmeye engel değildir. Amaç her ikisi de taşıyıcı çiftleri saptayarak, bu çiftlerin hasta çokcuk sahibi olmalarını önlemek ve sağlıklı çocuk sahibi olmalarını sağlamaktır.” dedi.

DOĞUM ÖNCESİ TANIDAN BAHSETTİ

Doğum öncesi tanının da önemine vurgu yapan Aycan; “Doğum öncesi tanı, bebek doğmadan hastalığın olup olmadığını öğrenmek için yapılan testtir. Gebeliğin 8 – 22 haftaları arasında değişik yöntemlerle alınan örnekte DNA incelemesi yapılır. Eğer bebek sağlıklı ise gebelik normal olarak sürer. Eğer bebek hasta ise anne – baba onayı ile gebelik düşükle sonlandırılır.” açıklamalarında bulundu.

TAŞIYICI EBEVEYNLERİ DEĞERLENDİRDİ

Anne ve babanın veya ikisinden birinin taşıyıcı olma durumunda doğacak çocuklarının sağlıklı, taşıyıcı veya hasta olma durumlarını değerlendiren Ülkü Aycan; “İki taşıyıcının evlenmesi halinde, doğacak çocukların her biri için yüzde 25 hasta, yüzde 50 taşıyıcı ve yüzde 25 normal çocuk sahibi olma olasılığı vardır. Eğer ebeveynlerden sadece biri taşıyıcı ise, doğacak her çocuk, yüzde 50 olasılıkla sağlam ve yüzde 50 olasılıkla taşıyıcı olur.” şeklinde konuştu.

TANI MERKEZLERİNE BAŞVURUN

Aycan, konuşmalarının sonlarında gençlere seslendi ve evlilik öncesi Talasemi / Hemoglobinopati testinden geçmek için ruhsatlı Hemoglobinopati tanı merkezlerine başvurmalarını tavsiye etti. Sağlıklı çocuklara sahip olmak için evlilik öncesi mutlaka Talasemi / Hemoglobinopati testinin yaptırılması gerektiğine dikkat çeken Aycan; “Unutmayın ki Talasemi / Hemoglobinopati taşıyıcılığı ırsi bir özelliktir, hastalık değildir, tedavi gerektirmez, hastalığa dönüşmez ve evliliğe engel değildir.” ifadelerini kullandı.

Haber: Uğur Kılıç