Böcek sokmaları ve ısırmalarına dikkat!
Çerkezköy Özel İrmet Hospital Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Uzm. Dr. Ersan Hallaç böcek sokmaları ve ısırmaları hakkında açıklamalarda bulunarak alınması gereken önlemler ve uygulanabilecek tedavi yöntemleri hakkında bilgiler verdi
GÖZ ARDI EDİLMEMELİ
Böcek sokmaları ve ısırmalarının; alerjik reaksiyonlara ve nadir olarak enfeksiyonlara neden olabileceği için göz ardı edilmemesi gerektiğini belirten Dr. Hallaç, “Yaz aylarında daha çok sivrisinek ve arı sokmalarıyla karşılaşılsa da açık mekanlarda daha çok vakit geçirildiği için akrep, kene, örümcek vs. gibi canlıların da sokmalarıyla karşılaşılabiliyor. Sivrisineklerin çok yoğun olduğu bölgelerde sinek kovucu ilaçlar kullanılmasını gerekir.” dedi.
REAKSİYON ÇEŞİTLERİ
Böcek sokmalarından sonra yerel reaksiyon, sistemik reaksiyon ve sistemik toksik reaksiyon oluşabildiğine dikkat çeken Dr. Hallaç, “Böcek sokmasından sonra ortaya çıkan reaksiyon kişiden kişiye ve böcekten böceğe değişiklik gösterir. Isırıklar tek tek ya da bir böcek, bir alanda birden çok ısırık yaptığı için gruplar halindedir. Bebekler genellikle reaksiyon göstermezler, küçük çocuklar gecikmiş aşırı duyarlılık reaksiyonu, büyük çocuklar hem gecikmiş, hem hızlı aşırı duyarlılık reaksiyonu gösterirler. Olağan reaksiyon ağrı, şişme ve sokulan bölgede etrafında oluşan renk değişikliğidir.” dedi ve bölgenin su ve sabunla yıkanması en basit ve etkili tedavi olduğunu belirterek buz uygulanmasının şişliği ve ağrıyı azaltabileceğini belirtti.
BÖCEK SOKMASI SONRASI OLUŞAN ALERJİK BELİRTİLER
Böcek sokması olan bölgeden uzakta şişme, kızartı, ürtiker, kaşıntı, kolik şeklinde karın ağrısı, kusma, ishal, göğüste sıkışma hissi, nefes almada zorluk, hırıltılı solunum, at sesi (larinks ödemi bulgusu), dilde şişme olabileceğine değinen Dr. Hallaç, “Bu bulgular, ciddi alerjik reaksiyon ve anafilaksi bulgularıdır ve birkaç dakika içinde ortaya çıkar. Nabzın alınamaması ve kan basıncının düşmesi, bilinç bulanıklığı ve kalp durması yaşamı tehdit eden bulgulardır. Bu bulgular izlenmeye başlanırsa en kısa zamanda uzman bir doktora başvurulmalıdır.” dedi.
ÇAMUR SÜRMEYİN!
“Arı ve böcek sokmalarında çamur sürmeyin.” Diyen Dr. Hallaç, “Böcek sokmalarından sonra o bölgeye çamur gibi çeşitli maddeler sürülüyor. Bu son derece yanlıştır ve mikrobik olayların artmasına neden olabilir. Böcek ısırması veya sokmasını anlamak kolaydır, çünkü kolay hissedilir. Başka zamanlar ısırıklar sanki kendiliğinden olmuş gibi görünür. Eğer bir reaksiyon gösterirseniz hangi böceğin soktuğunu doktora söyleyebilmek, tedavi belirlemekte yardımcı olur. Tipik bir böcek sokma veya ısırmasının belirtileri genellikle birkaç saat veya birkaç gün sürer. Diğer taraftan, eğer arı sokmalarına karşı alerjikseniz veya birden fazla böcek sokmuşsa bu durum hayatı tehdit edebilir ve derhal tedaviyi gerektirir.” ifadelerini kullandı.
“ARI SOKMALARINDA ANAFİLAKSİ GELİŞEBİLİR”
Halk arasında ‘eşek arısı’ olarak bilinen yaban arısının sokması durumunda alerjik kişilerde ‘anafilaksi’ denilen şuur kaybı, tansiyon düşüklüğü ve karakterize ciddi alerjik reaksiyon görülebileceğini, hemen tedavi edilmediği durumlarda anafilaksinin kalp durması ve ölüme neden olabileceğini belirten Dr. Hallaç, “Bu durumla karşılaşıldığında, zaman geçirilmeden bir sağlık kuruluşuna gidilmesi gerekir. Özellikle alerjik kişiler yaz aylarında böcek sokmalarına karşı daha dikkatli olmalıdır.” uyarısında bulundu.
BÖCEK SOKMALARINDAN NASIL UZAKLAŞIRIZ?
“Ağzı açık kalmış teneke kutu ve şişelerden meşrubat içmeyin.
Çok yoğun ve çiçekli kokular sürmeyin.
Açık havada renkli, bol ve dekolte giysileri tercih etmeyin.
Otların üzerinde çıplak ayakla yürümeyin.
Çöp tenekelerinin ağzını sıkıca kapatın.
Arı görüldüğünde panik yapmayın.
Arabada camları kapalı tutun.
Pencere açık uyumayın.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Lokal reaksiyon: Böcek sokması lokal bir reaksiyona neden olduysa, yani böceğin soktuğu yerde küçük bir şişlik oluştuysa buzla kompres yapmak, sabunlu suyla yıkamak veya antihistaminik bir pomat sürmek yeterlidir.
Genel reaksiyon: Eğer sokulan bölgenin çevresinde daha geniş bir tepki oluşursa (örneğin tüm kolun veya bacağın şişmesi gibi) ya da yaygın kaşıntı görülürse yine normal reaksiyondaki tedavi uygulanabilir. Ağızdan alınan bazı ilaçlar da şikayetleri giderebilir. Ancak bu ilaçları bir doktorun vermesi gerekir.
Toksik reaksiyon: Sokulan bölgeden uzakta şişme, karın ağrısı, ishal, nefes alma zorluğu, göğüste sıkışma hissi, hırıltılı solunum, dilde şişme; birkaç dakika içinde ortaya çıkan ciddi alerjik reaksiyon ve anafilaksi bulgularıdır. Bilinç bulanıklığı ve kalp durması yaşamı tehdit eder. Bu durumda bir sağlık merkezinde acil müdahale yapılmalı; tedavi sonrasında ise kan tahlili ve uygun testlerle alerji saptanmalıdır. Riskli kişiler aşılanır.
Arı sokmasına karşı aşırı duyarlılığı olan kişiler, doktorun verdiği ilaçları mutlaka yanında bulundurmalıdır.”
Haber: Uğur Kılıç
Böcek sokmaları ve ısırmalarının; alerjik reaksiyonlara ve nadir olarak enfeksiyonlara neden olabileceği için göz ardı edilmemesi gerektiğini belirten Dr. Hallaç, “Yaz aylarında daha çok sivrisinek ve arı sokmalarıyla karşılaşılsa da açık mekanlarda daha çok vakit geçirildiği için akrep, kene, örümcek vs. gibi canlıların da sokmalarıyla karşılaşılabiliyor. Sivrisineklerin çok yoğun olduğu bölgelerde sinek kovucu ilaçlar kullanılmasını gerekir.” dedi.
REAKSİYON ÇEŞİTLERİ
Böcek sokmalarından sonra yerel reaksiyon, sistemik reaksiyon ve sistemik toksik reaksiyon oluşabildiğine dikkat çeken Dr. Hallaç, “Böcek sokmasından sonra ortaya çıkan reaksiyon kişiden kişiye ve böcekten böceğe değişiklik gösterir. Isırıklar tek tek ya da bir böcek, bir alanda birden çok ısırık yaptığı için gruplar halindedir. Bebekler genellikle reaksiyon göstermezler, küçük çocuklar gecikmiş aşırı duyarlılık reaksiyonu, büyük çocuklar hem gecikmiş, hem hızlı aşırı duyarlılık reaksiyonu gösterirler. Olağan reaksiyon ağrı, şişme ve sokulan bölgede etrafında oluşan renk değişikliğidir.” dedi ve bölgenin su ve sabunla yıkanması en basit ve etkili tedavi olduğunu belirterek buz uygulanmasının şişliği ve ağrıyı azaltabileceğini belirtti.
BÖCEK SOKMASI SONRASI OLUŞAN ALERJİK BELİRTİLER
Böcek sokması olan bölgeden uzakta şişme, kızartı, ürtiker, kaşıntı, kolik şeklinde karın ağrısı, kusma, ishal, göğüste sıkışma hissi, nefes almada zorluk, hırıltılı solunum, at sesi (larinks ödemi bulgusu), dilde şişme olabileceğine değinen Dr. Hallaç, “Bu bulgular, ciddi alerjik reaksiyon ve anafilaksi bulgularıdır ve birkaç dakika içinde ortaya çıkar. Nabzın alınamaması ve kan basıncının düşmesi, bilinç bulanıklığı ve kalp durması yaşamı tehdit eden bulgulardır. Bu bulgular izlenmeye başlanırsa en kısa zamanda uzman bir doktora başvurulmalıdır.” dedi.
ÇAMUR SÜRMEYİN!
“Arı ve böcek sokmalarında çamur sürmeyin.” Diyen Dr. Hallaç, “Böcek sokmalarından sonra o bölgeye çamur gibi çeşitli maddeler sürülüyor. Bu son derece yanlıştır ve mikrobik olayların artmasına neden olabilir. Böcek ısırması veya sokmasını anlamak kolaydır, çünkü kolay hissedilir. Başka zamanlar ısırıklar sanki kendiliğinden olmuş gibi görünür. Eğer bir reaksiyon gösterirseniz hangi böceğin soktuğunu doktora söyleyebilmek, tedavi belirlemekte yardımcı olur. Tipik bir böcek sokma veya ısırmasının belirtileri genellikle birkaç saat veya birkaç gün sürer. Diğer taraftan, eğer arı sokmalarına karşı alerjikseniz veya birden fazla böcek sokmuşsa bu durum hayatı tehdit edebilir ve derhal tedaviyi gerektirir.” ifadelerini kullandı.
“ARI SOKMALARINDA ANAFİLAKSİ GELİŞEBİLİR”
Halk arasında ‘eşek arısı’ olarak bilinen yaban arısının sokması durumunda alerjik kişilerde ‘anafilaksi’ denilen şuur kaybı, tansiyon düşüklüğü ve karakterize ciddi alerjik reaksiyon görülebileceğini, hemen tedavi edilmediği durumlarda anafilaksinin kalp durması ve ölüme neden olabileceğini belirten Dr. Hallaç, “Bu durumla karşılaşıldığında, zaman geçirilmeden bir sağlık kuruluşuna gidilmesi gerekir. Özellikle alerjik kişiler yaz aylarında böcek sokmalarına karşı daha dikkatli olmalıdır.” uyarısında bulundu.
BÖCEK SOKMALARINDAN NASIL UZAKLAŞIRIZ?
“Ağzı açık kalmış teneke kutu ve şişelerden meşrubat içmeyin.
Çok yoğun ve çiçekli kokular sürmeyin.
Açık havada renkli, bol ve dekolte giysileri tercih etmeyin.
Otların üzerinde çıplak ayakla yürümeyin.
Çöp tenekelerinin ağzını sıkıca kapatın.
Arı görüldüğünde panik yapmayın.
Arabada camları kapalı tutun.
Pencere açık uyumayın.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Lokal reaksiyon: Böcek sokması lokal bir reaksiyona neden olduysa, yani böceğin soktuğu yerde küçük bir şişlik oluştuysa buzla kompres yapmak, sabunlu suyla yıkamak veya antihistaminik bir pomat sürmek yeterlidir.
Genel reaksiyon: Eğer sokulan bölgenin çevresinde daha geniş bir tepki oluşursa (örneğin tüm kolun veya bacağın şişmesi gibi) ya da yaygın kaşıntı görülürse yine normal reaksiyondaki tedavi uygulanabilir. Ağızdan alınan bazı ilaçlar da şikayetleri giderebilir. Ancak bu ilaçları bir doktorun vermesi gerekir.
Toksik reaksiyon: Sokulan bölgeden uzakta şişme, karın ağrısı, ishal, nefes alma zorluğu, göğüste sıkışma hissi, hırıltılı solunum, dilde şişme; birkaç dakika içinde ortaya çıkan ciddi alerjik reaksiyon ve anafilaksi bulgularıdır. Bilinç bulanıklığı ve kalp durması yaşamı tehdit eder. Bu durumda bir sağlık merkezinde acil müdahale yapılmalı; tedavi sonrasında ise kan tahlili ve uygun testlerle alerji saptanmalıdır. Riskli kişiler aşılanır.
Arı sokmasına karşı aşırı duyarlılığı olan kişiler, doktorun verdiği ilaçları mutlaka yanında bulundurmalıdır.”
Haber: Uğur Kılıç
