Bebeklerde sarılık nasıl ortaya çıkar?
Hayata gözlerini açan bebeklerin ilk bir ayında karşılaştıkları en büyük sorunlardan bir tanesinin sarılık olduğunu belirten Çorlu Şifa Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Emel Hafızoğlu, yenidoğan bebeklerde sarılığın cilt ve göz aklarının (Sklera) sarı bir renk alması olduğunu belirterek, "Sarılık kan bilirubin düzeylerinin yükselmesi ile oluşur. Yaşlanmış ve bozulmuş kırmızı kan hücreleri tarafından üretilen sarı pigmente bilirubin denir. Bilirubin normalde karaciğer tarafından barsak sistemine verilerek atılır. Ancak karaciğer bilirubini yeterli oranda barsağa veremezse kanda birikir ve sarılık oluşur" açıklamasını yaptı.
Yenidoğan çocuklarda sarılığın sebepleri ile ilgili açıklamalarda da bulunan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Emel Hafızoğlu şu bilgileri verdi:
1. FİZYOLOJİK (NORMAL) SARILIK: Fizyolojik sarılık vaktinde doğan bebeklerin yaklaşık %50 sinde, erken doğan bebeklerde ise daha yüksek oranlarda görülür. İlk 24 saatten sonra, genellikle doğumdan sonraki 2. Veya 3. Günde ortaya çıkar. Karaciğerin henüz olgunlaşmaması ve yeterince bilirubin atamamasına bağlı olarak sarılık oluşur. Genellikle ilk bir-iki hafta içinde kendiliğinden kaybolur ve bilirubin düzeyleri zararsızdır.
2. YETERSİZ ANNE SÜTÜ ALIMINA BAĞLI SARILIK: Yetersiz anne sütü alımına bağlı olarak yenidoğanların yaklaşık %5-10 unda gelişir. Belirtileri fizyolojik sarılığınkine benzer ancak biraz daha şiddetlidir.
3. ANNE SÜTÜNE BAĞLI SARILIK: Anne sütü alan bebeklerin %1-2sinde görülür. Bazı annelerin sütlerinde ürettikleri özel bir inhibitör madde sebep olmaktadır. Bu madde (Enzim) bebeğin barsaklarından normalden çok daha fazla bilirubini geri emmesine sebep olur. Bu tip sarılık doğumdan sonraki 4-7. Günde başlar; 3.-10 haftaya kadar sürebilir. Genellikle zararsızdır.
4. KAN GRUBU UYUŞMAZLIĞI: Rh negatif bir kadının bebeği Rh pozitifse gebelik esnasında bebeğe ait eritrositlerin plasentayı aşarak anne kanındaki bağışıklık cevabına yol açması ile oluşur. Bu bağışıklık cevabı ancak Rh pozitif bir bebeğin doğumundan veya yapılan düşükten sonra ortaya çıkar. Bağışıklık cevabının şiddeti bundan sonra yapılacak her doğumla birlikte giderek artar.
ABO uyuşmazlığında ise hemen her zaman annenin kan grubu 0, bebeğin kan grubu ise A veya B dir. (Anti A duyarlılığı daha sık, Anti B duyarlılığı daha ağır seyirlidir.)
Kan grubu uyuşmazlığında annenin kanında oluşan antikorlar bebeğin kanını yabancı madde olarak algılar ve eritrositlerini parçalar. Eritrositlerin parçalanması ile bol miktarda bilirubin oluşur ve bu da sarılığa sebep olur. Sarılık fizyolojik sarılıktan farklı olarak ilk 24 saatte başlar. Çok ağır tablolara sebep olabilir. Ancak ilk yapılan doğum veya düşükten sonraki 72 saat içinde RhoGam enjeksiyonunun yapılması daha sonra doğurulacak bebeklerin yaşamını tehlikeye atacak antikorların oluşmasını engelleyebilmektedir. "
Sarılığın tedavileri hakkında da bilgi veren Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Emel Hafızoğlu şöyle devam etti:
1. FİZYOLOJİK SARILIKTA TEDAVİ: Eğer bebeğinizi biberonla besliyorsanız her 2-3 saatte bir beslemeyi deneyin
2. YETERSİZ ANNE SÜTÜNE BAĞLI SARILIKTA TEDAVİ: Asıl tedavi anne sütü miktarını attırmak olmalıdır. Bebek daha sık emzirilmelidir. (Her saat gibi) Böylece mide barsak sisteminin hareketliliği arttırılır ve bilirubinin gaita yolu ile vücuttan daha çabuk atılması sağlanır. Uyuyan bebeğin de 4 saatlik aralıklarla uyandırılıp beslenmesi faydalı olacaktır. Sık sık kilo alımı kontrol edilmelidir. Anne sütünün yetmediği durumlarda bir miktar formül mama verilebilir ancak şekerli suyun faydası yoktur.
3. ANNE SÜTÜNE BAĞLI SARILIKTA TEDAVİ: 2-3 gün için anne sütünü keserek formül mama ile beslemek yararlı olabilir. Ancak bu süre içerisinde anne sütünün azalmasını engellemek için annenin göğsü sağılmalıdır. Hiçbir zaman için sarılığı engellemek için anne sütü tam olarak kesilmez. 2-3 gün sonra tekrar anne sütüne başlanır. Şekerli suyun formül mamadan daha fazla bilirubin uzaklaştırıcı etkisi olduğu kanıtlanmamıştır.
4. AĞIR SARILIKTA TEDAVİ: Kanda bilirubin seviyesinin 20 mg/dl nin üzerine çıkması sağırlık, beyin felci(cerebral palsy) veya beyin harabiyetine neden olabilir. Bu kadar yüksek seviyeler genellikle kan grubu uyuşmazlıklarında görülür.
Bu komplikasyonlar fototerapi uygulanarak önlenebilir. Mavi ışık deride biriken bilirubini parçalar ve bilirubin düzeylerini düşürülür."
1. FİZYOLOJİK (NORMAL) SARILIK: Fizyolojik sarılık vaktinde doğan bebeklerin yaklaşık %50 sinde, erken doğan bebeklerde ise daha yüksek oranlarda görülür. İlk 24 saatten sonra, genellikle doğumdan sonraki 2. Veya 3. Günde ortaya çıkar. Karaciğerin henüz olgunlaşmaması ve yeterince bilirubin atamamasına bağlı olarak sarılık oluşur. Genellikle ilk bir-iki hafta içinde kendiliğinden kaybolur ve bilirubin düzeyleri zararsızdır.
2. YETERSİZ ANNE SÜTÜ ALIMINA BAĞLI SARILIK: Yetersiz anne sütü alımına bağlı olarak yenidoğanların yaklaşık %5-10 unda gelişir. Belirtileri fizyolojik sarılığınkine benzer ancak biraz daha şiddetlidir.
3. ANNE SÜTÜNE BAĞLI SARILIK: Anne sütü alan bebeklerin %1-2sinde görülür. Bazı annelerin sütlerinde ürettikleri özel bir inhibitör madde sebep olmaktadır. Bu madde (Enzim) bebeğin barsaklarından normalden çok daha fazla bilirubini geri emmesine sebep olur. Bu tip sarılık doğumdan sonraki 4-7. Günde başlar; 3.-10 haftaya kadar sürebilir. Genellikle zararsızdır.
4. KAN GRUBU UYUŞMAZLIĞI: Rh negatif bir kadının bebeği Rh pozitifse gebelik esnasında bebeğe ait eritrositlerin plasentayı aşarak anne kanındaki bağışıklık cevabına yol açması ile oluşur. Bu bağışıklık cevabı ancak Rh pozitif bir bebeğin doğumundan veya yapılan düşükten sonra ortaya çıkar. Bağışıklık cevabının şiddeti bundan sonra yapılacak her doğumla birlikte giderek artar.
ABO uyuşmazlığında ise hemen her zaman annenin kan grubu 0, bebeğin kan grubu ise A veya B dir. (Anti A duyarlılığı daha sık, Anti B duyarlılığı daha ağır seyirlidir.)
Kan grubu uyuşmazlığında annenin kanında oluşan antikorlar bebeğin kanını yabancı madde olarak algılar ve eritrositlerini parçalar. Eritrositlerin parçalanması ile bol miktarda bilirubin oluşur ve bu da sarılığa sebep olur. Sarılık fizyolojik sarılıktan farklı olarak ilk 24 saatte başlar. Çok ağır tablolara sebep olabilir. Ancak ilk yapılan doğum veya düşükten sonraki 72 saat içinde RhoGam enjeksiyonunun yapılması daha sonra doğurulacak bebeklerin yaşamını tehlikeye atacak antikorların oluşmasını engelleyebilmektedir. "
Sarılığın tedavileri hakkında da bilgi veren Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Emel Hafızoğlu şöyle devam etti:
1. FİZYOLOJİK SARILIKTA TEDAVİ: Eğer bebeğinizi biberonla besliyorsanız her 2-3 saatte bir beslemeyi deneyin
2. YETERSİZ ANNE SÜTÜNE BAĞLI SARILIKTA TEDAVİ: Asıl tedavi anne sütü miktarını attırmak olmalıdır. Bebek daha sık emzirilmelidir. (Her saat gibi) Böylece mide barsak sisteminin hareketliliği arttırılır ve bilirubinin gaita yolu ile vücuttan daha çabuk atılması sağlanır. Uyuyan bebeğin de 4 saatlik aralıklarla uyandırılıp beslenmesi faydalı olacaktır. Sık sık kilo alımı kontrol edilmelidir. Anne sütünün yetmediği durumlarda bir miktar formül mama verilebilir ancak şekerli suyun faydası yoktur.
3. ANNE SÜTÜNE BAĞLI SARILIKTA TEDAVİ: 2-3 gün için anne sütünü keserek formül mama ile beslemek yararlı olabilir. Ancak bu süre içerisinde anne sütünün azalmasını engellemek için annenin göğsü sağılmalıdır. Hiçbir zaman için sarılığı engellemek için anne sütü tam olarak kesilmez. 2-3 gün sonra tekrar anne sütüne başlanır. Şekerli suyun formül mamadan daha fazla bilirubin uzaklaştırıcı etkisi olduğu kanıtlanmamıştır.
4. AĞIR SARILIKTA TEDAVİ: Kanda bilirubin seviyesinin 20 mg/dl nin üzerine çıkması sağırlık, beyin felci(cerebral palsy) veya beyin harabiyetine neden olabilir. Bu kadar yüksek seviyeler genellikle kan grubu uyuşmazlıklarında görülür.
Bu komplikasyonlar fototerapi uygulanarak önlenebilir. Mavi ışık deride biriken bilirubini parçalar ve bilirubin düzeylerini düşürülür."
