Karaciğer yağlanması ve büyümesi hakkında bilgiler verdi

Karaciğer yağlanmasının, karaciğer hücrelerinde aşırı miktarda yağ birikmesi sonucu ortaya çıkan bir durum olduğunu söyleyen Özel Optimed Hastanesi Dahiliye Uzmanı Uzm. Dr. İrfan Aydın "Erkek ve kadınlarda aynı sıklıkta görülür. Normalde karaciğer hücrelerinde az bir miktarda yağ bulunabilir ve bu bir hasara yol açmaz. Ancak yağlanmanın fazla olması karaciğerde fonksiyonel ve yapısal değişikliklerin ortaya çıkmasına yol açar" dedi.

YAKINDAN TAKİP EDİLMELİDİR

Karaciğer yağlanmasının karaciğerde inflamasyonla (iltihap-yangı) giden hastalıklar ile birlikte olabileceği gibi kendisinin de bizzat karaciğerde inflamasyona yol açabileceğini dile getiren Uzm. Dr. İrfan Aydın "Bunun sonucunda karaciğer hücrelerinde (hepatosit) harabiyet ve karaciğer fibrosisi gelişir. Karaciğerdeki nekroz (hücre harabiyeti ve ölümü) ilerledikçe olay karaciğer sirozuna dönüşür ve ciddi bir durum haline gelebilir. Bu yüzden ileri derecede yağlı karaciğeri olan hastaların dikkatli değerlendirmesi ve yakından takip edilmeleri gerekir" ifadelerini kullandı.

AŞIRI KARBONHİDRAT ALIMI YAĞ BİRİKİMİNE YOL AÇAR

Karaciğer yağlanmasını nedenlerinden bahseden Uzm. Dr. İrfan Aydın "Karaciğer vücudumuzda yağların metabolizması ve yıkımında önemli rol oynar. Karaciğerde yağların metabolize edilmesi sırasındaki aksaklıklar karaciğerde yağ birikimine sebep olabilir. Karaciğerde yağların metabolizasyonu veya sekresyonu, dolaşımdaki yağ asitlerinin diğer dokulardaki yağ depoları tarafından tutulma kapasitesi ile yakından ilişkilidir. Hepatik steatozda karaciğerden yağ sekresyonu bozulmaktadır. Karaciğer, kendisine gelen karbonhidrat miktarı arttığında oluşan karbonhidrat fazlasını yağ asidlerine çevirerek harcar. Karaciğerden salınan ancak metabolize edilmeyen yağ asitleri karaciğerde resterifiye edilerek tekrar trigliseridler oluşur. Diyetle aşırı karbonhidrat alınması karaciğerde yağ birikimine yol açar" dedi.

ALKOL KULLANIMI YAĞLANMAYA YOL AÇAR

Karaciğer yağlanmasının en sık görülen şeklinin başka hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan tipi olduğunu belirten Özel Optimed Hastanesi Dahiliye Uzmanı Uzm. Dr. İrfan Aydın "Bunlar içinde en bilineni aşırı şişmanlıktır (obezite). Vücut ağırlığı normalin % 10′ undan fazla olan insanların 2/3 sinde karaciğer yağlanması saptanmaktadır. Bunun dışında şeker hastalığı (Özellikle tip 2 diabetes mellitus), hipertrigliseridemi (Kanda trigliserid seviyelerinin yüksek olması) ve fazla alkol kullanımı da karaciğer yağlanmasına yol açabilecek sık görülen diğer durumlardır" dedi.

TEK BAŞINA KOLESTEROL YÜKSEKLİĞİ RİSK OLUŞTURMAZ

Kan lipidlerinden tek başına kolesterol yüksekliğinin karaciğer yağlanması için bir risk faktörü olmadığını dile getiren Uzm. Dr. İrfan Aydın "Aşırı A vitamini kullanımı, uzun süre damar yolu ile beslenme, hızlı kilo kaybı ve kortikosteroid vb. ilaçların uzun süre kullanımı karaciğer yağlanması oluşturabilir. Yağlı yiyeceklerle beslenmenin karaciğer yağlanmasına neden olabileceği mantıklı gibi gözükse de bu tür diyetle beslenme aşırı kilo artışına ve kan trigliserid düzeylerinin yükselmesine yol açmadıkça karaciğer yağlanması oluşturmaz" dedi.

HALSİZLİK VE ÇABUK YORULMA GİBİ BELİRTİLER OLABİLİR

Karaciğer yağlanmasının belirtilerinden ve nasıl tanı konulduğundan bahseden Uzm. Dr. İrfan Aydın "Karaciğer yağlanmasında genellikle hasta tarafından farkedilebilen belirtiler yoktur. Halsizlik, çabuk yorulma ve karın sağ üst kısmında ağrı veya dolgunluk hissi gibi belirtiler bulunabilir. Aslında rutin beden muayenesi sırasında da karaciğer yağlanmasını farkına varmak çoğunlukla mümkün olmaz. Genellikle başka bir nedenden dolayı yapılan kan tahlillerinde karaciğer enzimlerinde artış saptanması üzerine yapılan diğer tetkiklerle karaciğer yağlanması olduğu anlaşılır. Bazen beden muayenesi sırasında karaciğerin yumuşak bir kıvamda büyümüş olduğu farkedilebilirse de daha çok ultrasonografik inceleme sonrasında karaciğerin büyüdüğü anlaşılır. Pratikte karaciğer yağlanması daha çok başka bir hastalığın araştırılması amacıyla yapılan ultrasonografik inceleme sırasında tesadüfi olarak saptanmaktadır" ifadelerini kullandı.

SİROZ OLGUSU KANSER RİSKİNİ ARTTIRIR

Karaciğer yağlanmasının kesin tanısı karaciğer iğne biyopsisi ile konursa da çok özel koşullar dışında karaciğerde yağlanma saptanan insanlarda genellikle iğne biyopsisi yapılmasına gerek olmadığını dile getiren Uzm. Dr. İrfan Aydın "Basit bir yağlı karaciğer sizi olumsuz yönde etkileyebilir, ancak çok ender durumlarda karaciğer hasarına yol açar. Ancak eğer yağlı karaciğer iltihaplanmış ise (yağlı karaciğer hepatiti), bu ciddiye alınması gereken bir bulgudur. Bu iltihaplanmalar, alkole bağlı hepatit ve başka nedenlerden kaynaklanan hepatit (alkole bağlı olmayan steatohepatit) olarak birbirinden ayrılmaktadır. Her iki yağlı karaciğer iltihabında da karaciğer uzun vadede hastalanabilir ve karaciğer sirozu oluşabilir. Bir karaciğer sirozu olgusunda karaciğer kanseri riski de artmaktadır" ifadelerini kullandı.

DOKTOR MUAYENESİ İLE TEŞHİS KONABİLİR

Karaciğer büyümesi ile ilgili de bilgiler veren Uzm. Dr. İrfan Aydın "Hepatomegali radyolojik inceleme ile doğrulanmalıdır. Karaciğerin muayenede ele geliyor olması karaciğerin mutlaka büyük olduğu anlamına gelmez.  Akciğer sorunları nedeni ile karaciğer aşağı itilebilir ve bu durumda büyümüş zannedilebilir. Kişinin kendi kendisine karaciğer büyümesini teşhis etmesi neredeyse imkansızdır. Ancak doktor muayenesiyle karaciğer büyümesi teşhisi koyulabilmektedir" dedi.

MUTLAKA TEDAVİYE BAŞLANMALIDIR

 Karaciğer yağlanması ve büyümesi başka hastalıklarla beraber görülebileceğinden, karaciğer yağlanması olan kişilerde bu hastalıkların mutlaka araştırılması ve sonuca göre tedaviye başlanması gerektiğini belirten Özel Optimed Hastanesi Dahiliye Uzmanı Uzm. Dr. İrfan Aydın "Bu hastalıklar arasında, pişmanlık, sürekli alkol  kullanımı , diabet (Şeker hastalığı), geçirilmiş hepatit (Sarılık , Reye sendromu, Wilson hastalığı, Refsum hastalığı, hemakromatoz, abetalipoproteinemi , proteinden fakir beslenme, kortikosteroid (kortizon) kullanımı, tetrasiklin ve diğer bazı ilaçların kullanımı karaciğer yağlanmasına ek olarak karaciğerde büyüme veya kişide bazı şikayetler de varsa (karın sağ üst tarafında ağrı, sarılık) veya karaciğer enzimleri (SGOT, SGPT vs) değerleri yükselmişse önemli olabilir" dedi.

MÜMKÜN OLDUĞUNCA YAĞSIZ YENMELİDİR

Karaciğer yağlanmasının herhangi bir özgül tedavisi olmadığını sözlerine ekleyen Uzm. Dr. İrfan Aydın "Kilo fazlası olan kişilerin diyet ve egzersiz ile kilo vermeleri sağlanmalıdır. Özellikle diyete dikkat etmek gerekir. Alkol gibi kötü alışkanlıklardan uzak durmak gerekir. Kolesterol içeren yiyecekler (Tereyağ, kuyrukyağı gibi hayvani yağlar, kuruyemişler, sakatat, yağlı et ve kıyma, tavuk derisi, yumurta) kullanılmazsa iyi olur. Mümkün olduğunca yağsız yenmelidir. Bal karaciğer için çok faydalıdır (Şeker hastalığı varsa yenmemelidir). Paracetamol, kortizon, tetrasiklin gibi karaciğere zararlı ilaçlar sürekli kullanılmamalıdır. Doktora gidince (verilecek ilaçların seçimi açısından) karaciğerde yağlanma olduğu söylenmelidir. Ayrıca bazı bitkisel karışımlarında karaciğere iyi geldiği bilinir. Bunlar; enginar, lahana, kayısı, elma, havuç, üzüm, hurma, yağsız tatlılar, bal, erik, armut, maydonoz ve kereviz gibi yiyeceklerin bol miktarda tazesi, kompostoları, yemekleri yapılıp yenilmesi faydalıdır" ifadelerini kullandı.